Page Text
________________
सामान्यनिरुक्तिविवेचना
१३३
नावच्छिन्नघटत्वव्यापकत्वमात्रं शुद्धघटत्वव्यापकत्वसहितस्वरूपसम्बन्धरूपद्वितीयक्षणावच्छिन्नत्वं द्वितीयक्षणावच्छिन्नघटत्वव्यापकत्व - सहितस्वरूपसम्बन्धरूप द्वितीयक्षणावच्छिन्नत्वम्वा भासत इति यथानुभवमास्थीयतां सामानाधिकरण्येन बुद्धिस्थलेव विधेये संसर्गघट. कतया स्वतोवा कालमात्ररूपोद्देश्यतावच्छेदकावच्छेद्यत्वं स्वरूप, लम्बम्धरूपमेव भासत एवेदमेव च कालोद्देश्यतावच्छेदकस्थलस्य तदितरस्थलात्सर्वथावैलक्ष्यं एवञ्चैतत्स्थलेपि
नाव्याप्तिसम्भवः विशेषगुणाभाववद्वितीयक्षणावच्छिन्नघटत्वावच्छेदनापि गुणसा• मान्याभावावगाहिबुद्धोर्द्वतीयक्षणावच्छिन्नघटत्वला मानााघे करण्यमा• त्रावगाहितया तादृशघटत्वावच्छेदेन गुणवद्धटस्यैव वाधरूपताया वक्तव्यत्वात् यदि सघटानुयोगिकसम्बन्ध एव कालस्योद्देश्यतावच्छेदकताघटसम्बन्धोवाच्यः तत्र सामानाधिकरण्येन गुणवदुघटस्य बाधरूपतया तत्र दोषसम्भव इत्युच्यते तदा विशेषगुणा भाववामयं गुणसामान्याभाववानित्यत्रैवाव्याप्तिरुद्भावयितुमुचितति कालविशेषस्य पक्षतावच्छेदकतयानुसरणं सामानाधिकरण्येन वाघ. मात्र सम्पादनफलकमित्युक्तस्थलेप्यस्त्येव तात्पर्य्यं तदनुक्तिश्च सः मयविशेषाहितदोषप्रतिभा वौचित्र्यादितितु गृह्णीमः ।
एतेन स्वावच्छिन्ननिरूपितविषयिश्वावच्छिन्नेति । अत्र द्वितीयावच्छेदकत्व स्य स्वरूपसम्बन्धरूपत्वे सर्व्वत्रासम्भवः एकदेशविषयितायाम्प्रतिबन्धकतावच्छेदकविषयितात्वस्य सत्त्वेन तत्र वाधत्वाद्यवच्छिन्न नि. रूपितत्वविरहात् अतोनतिरिक्तवृत्तित्वरूपमेव तद्वाच्यम् ॥ यत्तु यहूपावच्छिन्नविषयित्व सामान्ये तादृशप्रतिबन्धकतावच्छेदकत्वं तद्रूपा. वच्छिन्ननिरूपितत्वमेव प्रतिबन्धकतावच्छेदकस्वं तथासति नास म्भवः एवश्च वह्न्यभाववजलबद्वृत्तिजलवदूधदत्वावच्छिन्ननिरूपित· वस्य निश्चयविशिष्टनिश्चयत्वावच्छिन्नप्रतिबन्धकतावच्छेदकजलवदूधदत्वावच्छिन्नविषयित्वे विरहेण तादृशविषयितात्वव्यापकस्वाव च्छिन्ननिरूप्यताकस्वस्थ तारशहृदत्वे विरहात्तदवच्छिन्नेऽतिप्रसङ्गविरहात् विशिष्टद्वयार्घटितत्वमपि न निवेशनीयमिति तत्तुच्छम् हेतुमत्पक्षघटितासाधारण्ये सत्प्रतिपक्षे व हेतुमत्पक्षतावच्छेदका वछिनविषयत्वमादायाध्याय्त्यापत्तेः असाधारण्यसत्प्रतिपक्षविषयि तासाधारणासाधारण्यघटक विषयिताभिन्नत्वसत्प्रतिपक्षघटकविष
| SR No. | 008448 |
| Book Title | Samanyanirukti Gudharthatattvaloka |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dharmadattasuri |
| Publisher | Chaukhamba Vidyabhavan |
| Publication Year | |
| Total Pages | 190 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & Philosophy |
| File Size | 5 MB |