________________
શિ૯૫દિપક.
ચાર વારફની
યાત-હિમાની જેટલી જમીન પાયામાં દબાય તે સ- હીત) મા૫માં તેમનુષાને એવી રીતે માપ ગણી આય મેળવ. પારૂ
એ આય કાઢવાની વિશેષ સમજ એવી છે કે છત્ર ઈત્યાદી જે નાના દાગીના છે તેના વિશે ગજ અને આંગળનું માપ લેવાય નહીં તે માટે ઉપર ગજ પ્રમાણુ લખ્યા પ્રમાણે જવ, ચુકા, લીખ અને વાળની અડે માપ લેઈ આય મેળવ કારણ કે હીરા, રત્ન, વીટી ને નાનાં રૂપ તેનું આંગુળ માપ થાય નહી.
દળી ક્ષેત્ર એટલે ઘરની જમીનને જ ક્ષેત્ર કહેવાય એમ નહીં, પણ જેનું માપ કરવું હૈય તે સરવે ક્ષેત્ર કહેવાય. ઇલીય પ્રકરણ સંયુ.
ક્ષેત્રફળ કાઢવાનો પ્રકાર, .. आयामं यदि क्षेत्रं च विस्तारं चतुणेशुच।
समाविंशति हरेदागं शेषस्यात्फल निश्चयः ॥३१॥ જે ભૂમીમાં ઘર અથવા હરેક કામ કરવું હોય, તથા કાષ્ટ વિગેરે હરેક કામ કરવું હોય, તેની લંબાઈ તથા પહેલાઈ ગજે ભરી; પછી તે ક્ષેત્રની લંબાઈ તથા પહેળાઈને ગુણાકાર કરી, તે ફળને સતાવીશે ભાગવું. ભાગ જતાં જે શેષ અંક રહે તે ક્ષેત્રની મુળરાશી જાણવી. ૩૩
મુળરાશી લાવવાનું ઉદાહરણ. કેઈ એક ક્ષેત્ર (ઘર) ૧૩ ગજને ૫ આંગળ લાંબુ છે ને ૫ ગજને ૫ આગળ પહેલું છે તે તે ક્ષેત્રની કઈ મુળ રાશી થઇ? ૧૩-૫૪૨૪=૩૧૨+૫૩૧૭ી આંગળ પ-૫૪૨૪=૧૨૦૫=૧૨૫ કયાં
૧૫૮૫ ६३४
૩૧૭ ૨૭) ૩૯૬૨૫૧૪૬૭
२७
૧૨૬
૦૧૮૨
૦૨ ૦૫ ૧૮૯ ૧૬ શેષ વધ્યા તે ક્ષેત્રની મુળ રાશી થઇ.
