________________
मान शास्त्रं
गुणयुक्तोऽगुरुरित्यर्थः, स्निग्धः स्नेहगुण विशिष्टः, अरूक्ष इतियोवत्, अतिशुद्धोऽतीव निर्मला, चः पादपुरणे मध्येऽपि मध्यभागेऽपि आकाशसन्निभ आकाश तुल्या, आकाशवर्णविशिष्ट इत्यर्थः तथा मयूरपिच्छ चन्द्रा | वर्तश्रेणिषु संस्थितः-मयूरपिच्छस्य यश्चन्द्र स्तस्याभाकॉन्तिर्येषु एवम्भूताये आवर्तास्तेषां श्रेणिषु पंक्तिषु संस्थितः मयूरपिच्छचन्द्राभाविशिष्टावतश्रेणिसंस्थान विशिष्ठोस्तीत्यर्थः, अयमणिमयूर नामास्ति, अयं च समस्तविषभक्षकः सर्वविषनाशकोऽस्ति भक्ति संयुतंभक्तिपूर्वकं पुजितःसन्अयं मणिःसर्वसौभाग्यदाता सर्वसौभाग्य|दायकभवति, चः पादपुरणौ अयं मणिवृश्चिकानां विषहन्ति, अयं रक्तातीसारघातकः रुधिरातीसार नाशकोऽस्ति च तथा तत्स्नानारिपानात् पुर्वोक्तमणिस्नानजलपानेन चक्षुरोगो नेत्ररोगस्तथा सुदारुणमतिकठिनं कर्णोदरशूलं कर्णशूलमुदरशूलश्च इत्यादयो व्याधयो रोगा दूरतो यान्ति नश्यन्ति ॥ ३८ ॥ ३९ ॥ ४० ॥ ४१॥
भाषा टीका-वहाँपर जो मणि मोरके आकारसे यक्त नीलमणिकी छबीसे सुशोभित, हलकी, चिकनी अतिनिर्मल, मध्यभागमें आकाशके वर्णवाली तथा भयरपिच्छके चॅदोवेकी कान्तिसे युक्त आवतोंकी पंक्तियों के समान आकृतिवालीहै, उसको मयूरमणि कहते हैं, यह मणि सब विषोंको खाजांती है भक्तिपूर्वक इसकी पूजा
१ तुहिचस्महवै पादपूरणेइत्यमरः ॥ २ नीलवर्ण विशिष्ट इत्याशयः ॥ ३ मयूरवहस्य ॥ ४ चन्द्रः कर्पूर काम्पिलसुधाशवर्ण वारिष तिमेदिनी ॥ ५ आमा कान्तिधुतिच्छविः इस्पामरः ।। ६ सर्वविध विषनाशक इत्यर्थः ॥ ७ क्रिया विशेषणमेतत् ॥ ८ सर्वाणि सौभाग्यानि जनयतीतीत्यर्थः ॥ ९ चः समुच्चये ॥ १० नीलवर्णवाली ॥ ११ सब विषों को दूर कर देती है।