________________
मानतुङ्गशास्त्र
१
भाषा टीका :- वहाँ पर जो मणि छोटी (अथवा हलकी ), गोल, अतिस्वच्छ, चिकनी, कुन्दपुष्प, और चन्द्रशके समान सुन्दर, कान्तिसहित तथा मध्यभाग में बिन्दुओ की पंक्तिसे विभूषित है, उस मणिका नाम " शेष " जानना चाहिये, उस मणिका स्नान जल पीनेसे जगमें और स्थांवर विष दूर हो जाते हैं ॥ ३६ ॥ ३७ ॥ | થ:—નહાના, ગોળાકાર, અતિ નિર્મળ, સુવાલા, ડૉલર અને ચંદરમા જેવો સુંદર, મધ્ય ભાગમાં કાંતિવાલે ખદુઓની હારોથી શાભીત, ‘રાષર્માણ ’ શેષનામના મણિ જાણવા. તેના ચરણેાદકના પાન વડે સર્પ વિગેરે પ્રાણિજ હેરે સામલ વિગેરે ઝાડના અને તજ
महेश सभुण नाश पाने छे. ॥ ३६-३७ ॥
मूलम् - मयूराकारसम्पन्नो, नीलच्छविविराजितः ॥ लघुः स्निग्धोऽति शुद्धश्च, मध्येऽप्याकाशसन्निभः ॥ ३८ ॥ मूलम् - मयूर पिच्छचन्द्राभा -ऽऽवर्त्तश्रेणिषु संस्थितः ॥ मणिर्मयूरनामाऽयं, समस्तविषभक्षकः ॥ ३९ ॥ मूलम् - सर्वसौभाग्यदाताच, पूजितो भक्तिसंयुतम् ॥ वृश्चिकानां विषंहन्ति, रक्तातीसारघातकः ॥ ४० ॥ | मूलम् - चक्षूरोगस्तथा कर्णो - दरशूलं सुदारुणम् ॥ तत्स्नानवारिपानाच्च, व्याधयो यान्ति दूरतः ॥ ४१ ॥ (चतुर्भिः कलापकम् )
टीका -- इदानीं मयूरमणेर्लक्षणं प्रभावञ्चाह - मयूरेत्यादिना -तत्रयो मणिर्मयूराकार सम्पन्नो मयूराकृत्या | युक्तः नीलच्छविविराजितः - नीलकान्त्या सुशोभितः, यद्वानीलमणिकान्त्या सुशोभित इतिबोध्यम्, लघुलघव ९ गमनशील ॥ २ स्थितिशीक ॥
३२
