________________
मानतुङ्गशास्त्रं
भाषा टीका-वहाँपर जो मणि लाक्षाके रसके समान कान्तीवाली है, स्वच्छ, गोलाकार, हलकी, लाल आवार्तावाली, नेत्रोंको सर्वथा सुख देनेवाली, श्रीतक्षकनागसे युक्तआवार्तवाली तथा श्वेतरेखाओंसे सुशोभित है उस माणिको इन चिन्होंके कारण तक्षकनामवाली जानना चाहिये ॥ ३१ ॥ ३२॥ અર્થ-અલના જેવી કાંતીવાલે, નિમળ, ઉત્તમ ગોળાકાર, અને નિચ્ચે મહાન હોય અરૂણ(રાતા) આવર્તે (ઘુમરા) થી યુકત હોય, તે
મણ “અરૂણાવતર કહેવાય છે. અને તે “અરૂણાવત? મણિ દરેક રીતે તેલની પીડા મટાડી ધણુંજાને સુખ આપનારા છે૩૧ | અર્થ:- શ્રી તક્ષક નાગના જેવાં ચિહેવાલા આવર્તો (ધુમરાઓ છે જેમાં હેય. અને શ્વેત રેખાઓ વડે શોભતા હોય, આવાં ચિન્હો વડે જે
तय भए's भारतक्षा नाभने। 1991 ॥ ३२ ॥ मूलम्-षट् कर्म कृत् भक्त्याऽयं । स्वर्चितः स्नान पानतः॥ महाविषहरो दुष्ट-दोष वीर्य विघातकः॥३३॥
__टीका-पूर्वोक्तमणेः प्रभावमाह षडित्यादिना अयंपूर्वोक्तोमणिभक्तया भक्तिपूर्वकं स्वर्चितःसम्यक् रे प्रकारेण पूजितःसन् षट्कर्मकृत् षट्कर्मफरोभवति षट्कर्माणिविदधातीत्यर्थः तुशब्दः पादपूरण तथासानपानतः
१ अथवा-" श्री ( लक्ष्मी ) और तक्षक (नागविशेष ) से युक्त आवर्त्तवाली " ऐसा जानना चाहिये ॥ २ शान्तिपुष्ट्यादीनि | षट् कर्मणि विज्ञेवानि, यद्वा इज्या, अध्ययनम् , दानम् , याजनम् , अध्यापनम् , प्रतिग्रहश्च, इत्येतानि, षट् कर्माण्युच्यन्ते, एतानि षट् कर्मणि करोति, एतेषां कृतानां कर्मणां फलं ददातीत्यर्थः, यद्वा पूर्वोक्त षट् कर्मयुक्तस्त्रात्षट्कर्मा ब्राह्मणउच्यते (दष्टव्यममरे) तकरोतीति षट्कर्मकरः, ब्राह्मणभाव कारक इस्यर्थः ॥ ३ स्नान शदेनात्र मान जलं गृह्यते ॥
२८
d
