________________
-
कर्मशिलानिवेशन
पूर्वादि दिशा विदिशाओंमें अष्ट शिलाओंको पधराना । उसमें मध्यमें नौवीं धरणी नामकी शिला-कूर्मशिलाको स्थापन करना । कूर्मशिला रत्नालंकारोंके सहित सोना और रुपाके सहित दृढरूपसे स्थापन करना । कूर्म शिलाका पाँचवे भागका चाँदीका उत्तम कूर्म बनाके स्थापन करना । उस कूर्मको रत्न अलंकारोंके सहित सर्व प्रकारके दिव्य पुष्पादि सामग्रीसे पूजन करना । उत्तम वस्त्रों, वैडूर्य, इन्द्रनील मणी, पद्मराग, गोमेद और प्रवालादि रत्नोंसे परिवेष्ठित कर स्थापना करना । ६-७-८.
४ नंदापूर्वे प्रदातव्यम् शिलाशेषप्रदक्षिणे ।
धरणी मध्ये च संस्थाप्यं यथाकर्म प्रयत्नतः ॥९॥ પ્રથમ પૂર્વમા નંદ શિલાને પધરાવવી. બાકીની સાત શિલાઓ પ્રદક્ષિણાએ પધરાવવી. મધ્યની કૂર્મશિલા ઘરણી શિલાને યથાયોગ્ય કર્મના પ્રયત્ન કરીને મધ્યમાં સ્થાપના કરવી. ૯
प्रथम पूर्वमें नंदा शिला को पधराना । बाकी सात शिलाओंको प्रदक्षिणासे पधराना । मध्यकी कूर्म धरणी शिलाको यथायोग्य कर्मके प्रयत्नसे मध्यमें स्थापन करना । ९.
दिग्पालं बलिंदद्यात् दिव्यवस्रं च शिल्पिने ।
नारिकेल फलं दद्यात् ब्रह्मभोजं च दक्षिणा ॥१०॥ કૂર્મશિલા સ્થાપન કરતાં દિગ્ધાલાદિને બલી આપવા શિલ્પીઓને દિવ્ય વસ્ત્રાભૂષણે દેવા. બ્રહ્મભેજ જમાડી દક્ષિણ અને નાળિયેર–શ્રફળાદિ આપી સંતુષ્ઠ કરવા. ૧૦
कूर्मशिलाका स्थापन करते दिग्पालादिको बलि देना । शिल्पियोंको दिव्य वस्त्राभूषण देना । ब्रह्मभोज कराकर दक्षिणा और श्रीफलादि देकर संतुष्ट करना । १०. इतिश्री विश्वकर्माकृते क्षीरार्णवे नारद पृच्छायां कूर्मशिला निवेशने
शताग्रे प्रथमोऽध्याय ॥१०॥ (क्रमांक अ० ३) (३) कूर्मशिलाके पर चाँदीका कूर्म बनानेका प्रमाण यहाँ शिलाके पाँचवे भागमें कहा है, लेकिन सूत्रसंतान अपराजित सूत्र १५३ में धातुके कूर्म और पाषणके कूर्म के प्रमाण पृथक् पृथक् स्पष्ट कहे हैं । उपर बताये हुए गर्जे आधा आँगुलका चाँदीके कूर्मको मध्यकी कूर्मशिला पर विधिसे पधराना ।
, ૪. કૂર્મશિલા અને અષ્ટશિલામાં અંકિત કરવાનાં ચિહ્નો બાબત ગ્રંથોમાં સ્વસ્તિક આદિ ચિહ્નો કરવાનું કહે છે. - ઉત્તર ભારતના ગ્રંથમાં નવ શિલા અને પંચ શિલાઓ પણ પધરાવવાનું કહ્યું છે, ઘર કાર્યમાં પંચશિલા યોગ્ય છે. પ્રાસાદમાં નવ શિલાનું પ્રમાણ ઠીક લાગે છે.