Page Text
________________
अनेकान्तजयपताकाख्यं प्रकरणम्
[ पञ्चमः
-
-
-
तथापि च ज्ञानमयः प्रकाशः
प्रत्यक्षपक्षस्य तवाविरासीत् ॥ ५ तथा "प्रेतवत् पुनः सन्तानांनियमः सिद्धः", तथा "नरकवत् पुनः
सर्व सिद्धम्" इत्यादि वचनसमर्थनात्; अन्यथा विचारायोगः खमात्रवेदनातिरेकेण सर्वानिश्चितेरिति । एवं न केवलमनैकान्तिकः
(खो० व्या०) तयैव तथापि च ज्ञानमयः प्रकाशस्तत्त्वाविसंवादी प्रत्यक्षपक्षस्य तैवावि१० रासीत्-प्रकटो बभूव । "तथा 'प्रेतवत् पुनः सन्तानानियमः सिद्धः" "विंशिकायां भावनाधिकारे उक्तम् । तथा "नरकवत् पुनः सर्वं सिद्धम्। इत्यादि विशिकोक्तवचनसमर्थनात् । इत्थं चैतदङ्गीकर्त्तव्यमित्याह-अन्यथा विचारायोगः । कथमित्याह-वमात्रवेदनातिरेकेण सर्वानिश्चितेः विज्ञानादन्यस्यानभ्युपगमाद् भवता इति भावः। एवम्-उक्तनीत्या न केवलमनै
(विवरणम् ) (९) प्रत्यक्षपक्षस्येति । प्रत्यक्षाः-सर्वे पक्षाः साध्यानि यस्य स तथा तस्य । एतच्च वृत्तं बुद्धस्तवनसम्बन्धि ।
(१०) प्रेतवत् पुनः सन्तानानियमः सिद्ध इति । अयमत्रार्थः सम्भाव्यतेन हि प्रेतो मृत्वा पुनः प्रेत एव भवति, किन्त्वन्यो मनुष्यादिरेव । ततः प्रेत२० वदन्येषामपि प्राणिनां मृतानां पुनर्द्वितीयवारं सन्तानस्य--सजातीयस्यैवानियम:-- नियमाभावः सिद्धः, कदाचिद् विजातीयसन्तानतयाऽप्युत्पादादिति ॥
(११) नरकवत् पुनः सर्व सिद्धमिति । सर्वमपि सांसारिकं वस्तु दुःखबहुलतया नरकवत् सिद्धम् , प्रतीतमित्यर्थः । 'पुनः'शब्दस्तु विंशतिकोक्तपाश्चात्यार्थापेक्षया विशेषार्थो द्रष्टव्यः । २५ (१२) इत्यादि विंशिकोक्तवचनसमर्थनादिति । यथैतेषां वचनानामर्थः समर्थ्यते भवता (तथा) चित्तचैत्तसहोपलम्भनियमलक्षणोऽर्थः किमिति न समर्थ्यत इत्यर्थः । अत्र च 'ग्राह्यं न तस्य ग्रहणं न तेन' इत्यादिना वृत्तेन बुद्धज्ञानस्वरूपं प्रतिपादितम् । अग्रेतनवाक्यद्वयेन तु बाह्यार्थसत्ता समर्थिता ॥ १ उपजातिः। २ 'नियमसिद्धः' इति क-पाठः। ३ 'तवाविरोशीत्' इति ङ-पाठः।।
४-५ अत्रत्ये क-टिप्पणके यथा-आचार्यवसुबन्धुप्रणीते विज्ञप्तिमात्रतासिद्धिप्रकरणद्वये 'विंशतिकाकारिकाः' इति नामकमेकं प्रकरणम् । तत्र तृतीया तुरीया च कारिके यथा"देशादिनियमः सिद्धः स्वप्नवत् प्रेतवतू पुनः। संतानानियमः सर्वैः पूयन धादिदर्शने ॥ ३ ॥
स्वप्नोपघातवत् कृत्यक्रिया नरकवत् पुनः । सर्व नरकपालादिदर्शने तैश्च बाधने ॥ ४ ॥" तृतीयकारिकावृत्ती 'सिद्ध इति वर्तते', चतुर्थ कारिकावृत्तौ तु 'सिद्धमिति वेदितव्यम्' इति ।
६ 'सन्तानं सजातीय' इति क-पाठः । ७ 'ग्राहकं भूतेनेत्यादिना इति ख-पाठः। ८ 'ज्ञानस्य खरूप' इति क-पाठः।
| SR No. | 008406 |
| Book Title | Anekantajay patakakhyam Prakaranam Part 2 |
| Original Sutra Author | Haribhadrasuri |
| Author | Munichandrasuri |
| Publisher | Oriental Research Institute Vadodra |
| Publication Year | 1947 |
| Total Pages | 503 |
| Language | Sanskrit, English |
| Classification | Book_Devnagari & Philosophy |
| File Size | 11 MB |