________________
Version 001: remember to check htîp://www.AtmaDharma.com for updates
[ મોક્ષશાસ્ત્ર
ઉત્સેધ અંગુલ ( નાની આંગળીની પહોળાઈ ).
૨૬૬ ]
(૧૩)
(૧૪) ૫૦૦ ઉત્સેધ અંગુલ
(૧)
(૨)
(૩)
(૪)
( ૫ )
૮ યવ=
૬ અંગુલ=
૨ પાદ (૧૨ અંગુલ )
૨ વિલસ્ત=
૨ હાથ =
૨ ગજ=
(૬) ૨૦૦૦ ધનુષ= (૭) ૪ કોસ
=
*૧ યોજન
=
૧ યોજન
જ્યાં જે અંગુલ લાગુ પડતો હોય ત્યાં તે પ્રમાણે માપ સમજવું.
નોંધ:- ૧. પ્રમાણઅંગુલ ઉત્સેધઅંગુલથી ૫૦૦ ગણો છે. તેના વડે દ્વીપ, સમુદ્ર, પર્વત, દ્વીપ-સમુદ્રની વેદી, વિમાન, નરકના પ્રસ્તાર વગેરે અકૃત્રિમ વસ્તુની લંબાઈ પહોળાઈ મપાય છે.
-૬
૧ પ્રમાણઅંગુલ એટલે કે અવસર્પિણીના પહેલા ચક્રવર્તીની આંગળીની પહોળાઈ.
૨. ઉત્સેધ અંગુલ વડે દેવ-મનુષ્ય-તિર્યંચ અને નારકીના દેહ તથા અકૃત્રિમ જિનપ્રતિમાના દેહનું માપ કરવામાં આવે છે, દેવના નગ૨ તથા મંદિર પણ આ જ માપ વડે મપાય છે.
૧ પાદ.
૧ વિલસ્ત.
૧ હાથ (Cubit).
૧ ગજ (ઈસુ ).
૧ ધનુષ (Bow).
(
કોસ
૩. જે કાળે જેવા મનુષ્ય હોય તે કાળે તેનો અંગુલ આત્માંગુલ કહેવાય છે. પલ્યના અર્ધચ્છેદના અસંખ્યાતમા ભાગ પ્રમાણ ઘનાંગુલ માંડી ગુણીએ તો એક જગતશ્રેણી થાય છે. જગતશ્રેણી
= ૨૦૦૦ કૌસ.
=
૭ રાજુ લોકની લંબાઈ તેના છેડે નીચે છે તે.
જગત પ્રતર = ૭ રાજુ x ૭ રાજુ = ૪૯ રાજુ ક્ષેત્ર, તે લોકના નીચલા ભાગનું ક્ષેત્રફળ (લંબાઈ x પહોળાઈ) છે.
જગતદ્દન(લોક
==
X
X
૭૩ રાજુ એટલે કે ૭ રાજુ x ૭ રાજુ x ૭ રાજુ = ૩૪૩ રાજુ, આખા લોનું માપ( લંબાઈ x પોળાઈ x જાડાઈ ) છે. ।। ૩૯।। - મધ્યલોકના વર્ણનનું ટૂંક અવલોકન - (૧) જંબુદ્વીપ
૧. મધ્યલોકની અત્યંત વચમાં એક લાખ * યોજન પહોળો, ગોળ (થાળી જેવો )
Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com
