________________
Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates
८६] पंचास्तिकायसंग्रह
[भगवानश्रीकुन्दकुन्द जानातीत्यनन्यत्वेऽपि। यथा प्रांशोर्देवदत्तस्य प्रांशु}रित्यन्यत्वे संस्थानं, तथा प्रांशोवृक्षस्य प्रांशुः शाखाभरो मूर्तद्रव्यस्य मूर्ता गुणा इत्यनन्यत्वेऽपि। यथैकस्य देवदत्तस्य दश गाव जानातीत्यनन्यत्वेऽपि। यथा प्रांशोर्देवदत्तस्य प्रांशु}रित्यन्यत्वे संस्थानं, तथा प्रांशोवृक्षस्य प्रांशुः शाखाभरो मूर्तद्रव्यस्य मूर्ता गुणा इत्यनन्यत्वेऽपि। यथैकस्य देवदत्तस्य दश गाव इत्यन्यत्वे संख्या, तथैकस्य वृक्षस्य दश शाखा: एकस्य द्रव्यस्यानंता गुणा इत्यनन्यत्वेऽपि। यथा गोष्ठे गाव इत्यन्यत्वे विषयः, तथा वृक्षे शाखाः द्रव्ये गुणा इत्यनन्यत्वेऽपि। ततो न व्यपदेशादयो द्रव्यगुणानां वस्तुत्वेन भेदं साधयंतीति।। ४६।।
णाणं धणं च कुव्वदि धणिणं जह णाणिणं च दुविधेहिं। भण्णंति तह पुधत्तं एयत्तं चावि तचण्हू।। ४७।।
ज्ञानं धनं च करोति धनिनं यथा ज्ञानिनं च द्विविधाभ्याम्। भणंति तथा पृथक्त्वमेकत्वं चापि तत्त्वज्ञाः।। ४७।।
-----------------------------------------------------------------------------
गायें, ऐसे अन्यपनेमें संख्या होती है, उसी प्रकार ‘एक वृक्षकी दस शाखायें', 'एक द्रव्यके अनन्त गुण' ऐसे अनन्यपने में भी [ संख्या होती है। जिस प्रकार ‘बाड़े में गायें' ऐसे अन्यपनेमें विषय [ – आधार] होता है, उसी प्रकार 'वृक्षमें शाखायें', 'द्रव्यमें गुण' ऐसे अनन्यपनेमें भी [ विषय होता है। इसलिये [ ऐसा समझना चाहिये कि ] व्यपदेश आदि, द्रव्य-गुणोंमें वस्तुरूपसे भेद सिद्ध नहीं करते।। ४६।।
गाथा ४७
अन्वयार्थः- [ यथा ] जिस प्रकार [धनं ] धन [च ] और [ ज्ञानं ] ज्ञान [धनिनं ] [ पुरुषको] ‘धनी' [च ] और [ ज्ञानिनं ] 'ज्ञानी' [ करोति ] करते हैं- [ द्विविधाभ्याम् भणंति ] ऐसे दो प्रकारसे कहा जाता है, [ तथा ] उसी प्रकार [ तत्त्वज्ञाः ] तत्त्वज्ञ [ पृथक्त्वम् ] पृथक्त्व [च अपि] तथा [ एकत्वम् ] एकत्वको कहते हैं।
धनथी धनी' ने ज्ञानथी 'ज्ञानी '-द्विधा व्यपदेश छे, ते रीत तत्त्वज्ञो कहे ओकत्व तेम पृथक्त्वने। ४७।
Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com