Pravachana sara

SR No.: 008294
Original Sutra Author: Kundkundacharya
Author: Himmatlal Jethalal Shah
Publisher: Digambar Jain Swadhyay Mandir Trust
Publication Year: 1980
Total Pages: 548
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati, Spiritual, & Discourse
File Size: 3 MB

Page 433

Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates
3८८
પ્રવચનસાર
[ भगवान श्रीकुंकुं
अथान्तरङ्गबहिरङ्गत्वेन छेदस्य द्वैविध्यमुपदिशतिमरदु व जियदु व जीवो अयदाचारस्स णिच्छिदा हिंसा। पयदस्स णत्थि बंधो हिंसामेत्तेण समिदस्स।। २१७ ।।
भ्रियतां वा जीवतु वा जीवोऽयताचारस्य निश्चिता हिंसा।
प्रयतस्य नास्ति बन्धो हिंसामात्रेण समितस्य।। २१७ ।। अशुद्धोपयोगोऽन्तरगच्छेदः, परप्राणव्यपरोपो बहिरङ्गः। तत्र परप्राणव्यपरोपसद्भावे तदसद्भावे वा तदविनाभाविनाप्रयताचारेण प्रसिद्ध्यदशुद्धोपयोगसद्भावस्य सुनिश्चितहिंसाभाव
जियदु व जीवो, अयदाचारस्स णिच्छिदा हिंसा म्रियतां वा जीवतु वा जीवः, प्रयत्नरहितस्य निश्चिता हिंसा भवति; बहिरङ्गान्यजीवस्य मरणेऽमरणे वा, निर्विकारस्वसंवित्तिलक्षण-प्रयत्नरहितस्य निश्चयशुद्धचैतन्यप्राणव्यपरोपणरूपा निश्चयहिंसा भवति। पयदस्स णत्थि बंधो बाह्याभ्यन्तरप्रयत्नपरस्य नास्ति बन्धः। केन। हिंसामेत्तेण द्रव्यहिंसामात्रेण। कथंभूतस्य पुरुषस्य। समिदस्स समितस्य शुद्धात्मस्वरूपे सम्यगितो गतः परिणत: समितस्तस्य समितस्य, व्यवहारेणेर्यादिपञ्चसमितियुक्तस्य च। अयमत्रार्थ:-स्वस्थभावनारूपनिश्चयप्राणस्य विनाशकारण-भूता रागादिपरिणतिर्निश्चयहिंसा भण्यते,
હવે છેદના અંતરંગ અને બહિરંગ એવા બે પ્રકાર ઉપદેશે છે:
જીવો-મરો જીવ, યત્વહીન આચાર ત્યાં હિંસા નક્કી;
સમિતિ-પ્રયત્નસહિતને નહિ બંધ હિંસામાત્રથી. ૨૧૭. अन्वयार्थ:- [ जीवः ] ७५ [म्रियतां वा जीवतु वा] भरी है पो, [अयताचारस्य ] प्रयत आय॥२॥णाने [ हिंसा] (अंत२) हिंसा [ निश्चिता] निश्चित छ; [ प्रयतस्य समितस्य ] प्रयतने, 'समितिवंतने [ हिंसामात्रेण ] (पहि।) हिंसामाथी [ बन्धः ] ६५ [ नास्ति] नथी.
ટીકા- અશુદ્ધોપયોગ તે અંતરંગ છેદ છે, પરપ્રાણોનો વ્યપરોપ (-બીજાના પ્રાણોનો વિચ્છેદ ) તે બહિરંગ છેદ છે. તેમાં અંતરંગ છેદ જ વિશેષ બળવાન છે, બહિરંગ છેદ નહિ; કારણ કે-પરપ્રાણોના વ્યપરોપનો સદ્દભાવ હો કે અસદ્ભાવ હો, અશુદ્ધોપયોગ
૧. પ્રયત = પ્રયત્નશીલ; સાવધાન; સંયમી. [ પ્રયત્નના અર્થ માટે ૩૯૦ મા પાનાનું પદટિપ્પણ જુઓ ] ૨. શુદ્ધાત્મસ્વરૂપમાં (મુનિcોચિત) સમ્યક “ઇતિ અર્થાત્ પરિણતિ તે નિશ્ચય-સમિતિ છે અને તે દશામાં
વર્તતી જે (હઠ વગરની) ઈર્યા–ભાષાદિ સંબંધી શુભ પરિણતિ તે વ્યવહાર-સમિતિ છે. [ શુદ્ધાત્મસ્વરૂપમાં સમ્યક પરિણતિરૂપ દશા ન હોય ત્યાં શુભ પરિણતિ હુઠ સહિત હોય છે; તે શુભ પરિણતિ વ્યવહારसमिति ५९॥ नथी.]
Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com