Pravachana sara

SR No.: 008294
Original Sutra Author: Kundkundacharya
Author: Himmatlal Jethalal Shah
Publisher: Digambar Jain Swadhyay Mandir Trust
Publication Year: 1980
Total Pages: 548
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati, Spiritual, & Discourse
File Size: 3 MB

Page 369

૩૩૪
Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates
પ્રવચનસાર
[ भगवानश्री ६६
अथ भावबन्धयुक्तिं द्रव्यबन्धस्वरूपं च प्रज्ञापयति
भावेण जेण जीवो पेच्छदि जाणादि आगदं विसये । रज्जदि तेणेव पुणो बज्झदि कम्म त्ति उवदेसो ।। १७६ ।।
भावेन येन जीवः पश्यति जानात्यागतं विषये ।
रज्यति तेनैव पुनर्बध्यते कर्मेत्युपदेशः ।। १७६ ।।
अयमात्मा
येनैव
साकारनिराकारपरिच्छेदात्मकत्वात्परिच्छेद्यतामापद्यमानमर्थजातं मोहरूपेण रागरूपेण द्वेषरूपेण वा भावेन पश्यति जानाति च तेनैवोपरज्यत एव। योऽयमुपरागः स खलु स्निग्धरूक्षत्वस्थानीयो भावबन्धः । अथ पुनस्तेनैव पौद्गलिकं कर्म
भवतीति। अत्र योडसौ रागद्वेषमोहपरिणामः स एव भावबन्ध इत्यर्थः ।। १७५ ।। अथ भावबन्धयुक्तिं द्रव्यबन्धस्वरूपं च प्रतिपादयति-भावेण जेण भावेन परिणामेन येन जीवो जीवः कर्ता पेच्छदि जाणादि निर्विकल्पदर्शनपरिणामेन पश्यति सविकल्पज्ञानपरिणामेन जानाति । किं कर्मतापन्नं, आगदं विसये आगतं प्राप्तं किमपीष्टानिष्टं वस्तु पञ्चैन्द्रियविषये । रज्जदि तेणेव पुणो रज्यते तेनैव पुनः आदिमध्यान्तवर्जितं रागादिदोषरहितं चिज्ज्योतिःस्वरूपं निजात्मद्रव्य-मरोचमानस्तथैवाजानन्सन् समस्तरागादिविकल्पपरिहारेणाभावयंश्च तेनैव पूर्वोक्तज्ञान- दर्शनोपयोगेन रज्यते रागं करोति
હવે ભાવબંધની યુક્તિ અને દ્રવ્યબંધનું સ્વરૂપ કહે છેઃ
જે ભાવથી દેખે અને જાણે વિષયગત અર્થને,
તેનાથી છે ઉ૫૨ક્તતા; વળી કર્મબંધન તે વર્ડ. ૧૭૬.
अन्वयार्थः- [ जीवः ] a [ येन भावेन ] ४ भावथी [ विषये आगतं ] विषयमां आवेल पार्थने [ पश्यति जानाति ] हे छे भने भएो छे, [ तेन एव ] तेनाथी ४ [ रज्यति ] उपरत थाय छे; [ पुनः ] वणी तेनाथी ४ [ कर्म बध्यते ] द्रुर्भ अंधाय छे; - [ इति ] खेभ [ उपदेश: ] उपदेश छे.
ટીકા:- આ આત્મા સાકાર અને નિરાકાર પ્રતિભાસસ્વરૂપ (-જ્ઞાન અને દર્શનસ્વરૂપ ) હોવાથી પ્રતિભા (-પ્રતિભાસવાયોગ્ય ) પદાર્થસમૂહને જે મોહરૂપ, રાગરૂપ કે દ્વેષરૂપ ભાવથી દેખે છે અને જાણે છે, તેનાથી જ ઉ૫૨ક્ત થાય છે. જે આ ઉપરાગ (–મલિનતા, વિકાર) છે તે ખરેખર *સ્નિગ્ધ-રૂક્ષત્વસ્થાનીય ભાવબંધ છે. વળી તેનાથી જ જરૂર
* स्निग्ध - ३क्षत्वस्थानीय સ્નિગ્ધતા અને રૂક્ષતા સમાન. (જેમ પુદ્દગલમાં વિશિષ્ટ સ્નિગ્ધતા-રૂક્ષતા તે બંધ છે, તેમ જીવમાં રાગદ્વેષરૂપ વિકાર તે ભાવબંધ છે.)
Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com