________________
Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates
२७०
[ भगवान श्री ६६
त्वाच्च
तदेकदेशसर्वलोकनियमो नास्ति । कालजीवपुद्गलानामित्येकद्रव्यापेक्षया एकदेश अनेकद्रव्यापेक्षया पुनरञ्जनचूर्णपूर्णसमुद्गकन्यायेन सर्वलोक एवेति।। १३६ ।।
अथ प्रदेशवत्त्वाप्रदेशवत्त्वसंभवप्रकारमासूत्रयति -
પ્રવચનસાર
जघ ते णभप्पदेसा तधप्पदेसा हवंति सेसाणं । अपदेसो परमाणू तेण पदेसुब्भवो भणिदो ।। १३७ ।।
यथा ते नभःप्रदेशास्तथा प्रदेशा भवन्ति शेषाणाम् । अप्रदेश: परमाणुस्तेन प्रदेशोद्भवो भणितः ।। १३७।।
तथा सर्वे पदार्थो यद्यपि निश्चयेन स्वकीयस्वकीयस्वरूपे तिष्ठन्ति तथापि व्यवहारेण लोकाकाशे तिष्ठन्तीति । अत्र यद्यप्यनन्तजीवद्रव्येभ्योऽनन्तगुणपुद्गलास्तिष्ठन्ति तथाप्येकदीपप्रकाशे बहुदीपप्रकाशवद्विशिष्टावगाहशक्तियोगेनासंख्येयप्रदेशेऽपि लोकेऽवस्थानं न विरुध्यते ।। १३६ ।। अथ यदेवाकाशस्य परमाणुव्याप्तक्षेत्रं प्रदेशलक्षणमुक्तं शेषद्रव्यप्रदेशानां तदेवेति सूचयति - जध ते णभप्पदेसा यथा ते प्रसिद्धाः परमाणुव्याप्तक्षेत्रप्रमाणाकाशप्रदेशाः तधप्पदेसा हवंति सेसाणं तेनैवाकाशप्रदेशप्रमाणेन प्रदेशा भवन्ति । केषाम्। शुद्धबुद्धैकस्वभावं यत्परमात्मद्रव्यं तत्प्रभृतिशेषद्रव्याणाम्। अपदेसो परमाणू अप्रदेशो द्वितीयादिप्रदेशरहितो योऽसौ पुद्गलपरमाणुः तेण पदेसुब्भवो भणिदो तेन
જીવ અને પુદ્દગલને આખા લોકમાં કે તેના એક દેશમાં રહેવાનો નિયમ નથી. (વળી) કાળ, જીવ અને પુદ્દગલ એક દ્રવ્યની અપેક્ષાએ લોકના એક દેશમાં રહે છે અને અનેક દ્રવ્યોની અપેક્ષાએ અંજનચૂર્ણથી ( આંજણના ઝીણા ભૂકાથી) ભરેલી ડાબલીના ન્યાયે આખા લોકમાં જ છે. ૧૩૬.
હવે પ્રદેશવત્ત્વ અને અપ્રદેશવત્ત્વ કયા પ્રકારે સંભવે છે–ઉદ્દભવે છે તે કહે છેઃ
थे रीत खाल-प्रदेश, ते रीत शेषद्रव्य-प्रदेश छे; અપ્રદેશ ૫૨માણુ વડે ઉદ્ભવ પ્રદેશ તણો બને. ૧૩૭
अन्वयार्थः- [ यथा ] ४ रीते [ ते नभः प्रदेशाः ] ते खाशप्रदेशो छे, [ तथा ] ते ४ रीते [ शेषाणां ] जाडीनां द्रव्योना [ प्रदेशाः भवन्ति ] प्रदेश छे (अर्थात् प्रेम आशना प्रदेशो परमाणु३पी गभ्थी भयाय छे ते जाडीनां द्रव्योना प्रदेश पए से ४ रीते मयाय छे ). [ परमाणुः अप्रदेश: ] परमाणु अप्रदेशी छे; [ तेन ] तेना वडे [ प्रदेशोद्भवः भणित: ] प्रदेशोद्दभव ह्यो छे.
Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com