Page Text
________________
Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates
६८
પ્રવચનસાર
[ भगवानश्रीदुंदु
अथेन्द्रियज्ञानस्यैव प्रलीनमनुत्पन्नं च ज्ञातुमशक्यमिति वितर्कयति
अत्थं अक्खणिवदिदं ईहापुव्वेहिं जे विजाणंति। तेसिं परोक्खभूदं णादुमसकं ति पण्णत्तं ।। ४०।।
अर्थमक्षनिपतितमीहापूर्वैर्ये विजानन्ति।
तेषां परोक्षभूतं ज्ञातुमशक्यमिति प्रज्ञप्तम्।। ४०।। ये खलु विषयविषयिसन्निपातलक्षणमिन्द्रियार्थसन्निकर्षमधिगम्य क्रमोपजायमानेनेहादिकप्रक्रमेण परिच्छिन्दन्ति, ते किलातिवाहितस्वास्तित्वकालमनुपस्थितस्वास्तित्वकालं
सूक्ष्मादिपदार्थानिन्द्रियज्ञानं न जानातीति विचारयति-अत्थं घटपटादिज्ञेयपदार्थं। कथंभूतं। अक्खणिवदिदं अक्षनिपतितं इन्द्रियप्राप्तं इन्द्रियसंबद्धं। इत्थंभूतमर्थं ईहापुव्वेहिं जे विजाणंति अवग्रहेहावायादिक्रमेण ये पुरुषा विजानन्ति हि स्फुटं। तेसिं परोक्खभूदं तेषां सम्बन्धि ज्ञानं परोक्षभूतं सत णादमसक्कं ति पण्णत्तं सूक्ष्मादिपदार्थान ज्ञातुमशक्यमिति प्रज्ञप्तं कथितम। कैः। ज्ञानिभिरिति। तद्यथा-चक्षुरादीन्द्रियं घटपटादिपदार्थपार्श्वे गत्वा पश्चादर्थं जानातीति सन्निकर्षलक्षणं नैयायिकमते। अथवा संक्षेपेणेन्द्रियार्थयोः संबन्धः सन्निकर्षः स एव प्रमाणम्। स च सन्निकर्ष
હવે ઇન્દ્રિયજ્ઞાનને માટે જ નષ્ટ અને અનુત્પન્ન જાણવાનું અશકય છે (અર્થાત્ ઇન્દ્રિયજ્ઞાન જ નષ્ટ અને અનુત્પન્ન પદાર્થોને-પર્યાયોને જાણી શકતું નથી) એમ ન્યાયથી નક્કી કરે છે -
ઇહાદિપૂર્વક જાણતા જે અલપતિત પદાર્થને,
તેને પરોક્ષ પદાર્થ જાણવું શકય ના-જિનજી કહે. ૪૦. अन्वयार्थ:- [ ये] ४ो [अक्षनिपतितं ] सक्षपतित. अर्थात छन्द्रियगोय. [अर्थं ] पर्थन [ईहापूर्वैः ] ७६ 43 [विजानन्ति] , [ तेषां] तमने भाटे [परोक्षभूतं] *५रोक्षाभूत पार्थने [ ज्ञातुं] पार्नु [अशक्यं] अशय छ [इति प्रज्ञप्तम् ] ओम सर्वशषे ऽयुं छे.
ટીકા - વિષય અને વિષયીનો સન્નિપાત જેનું લક્ષણ (-સ્વરૂપ) છે એવો જે ઇન્દ્રિય અને પદાર્થનો સન્નિકર્ષ તેને પામીને, અનુક્રમે ઉપજતા ઈહાદિક કમથી જેઓ જાણે છે, તેઓ જેનો સ્વઅસ્તિત્વકાળ વીતી ગયો છે તેને તથા જેનો સ્વ-અસ્તિત્કાળ
* परोक्ष = अक्षथी ५२. अर्थात अक्षथी ६२. होय मेg; छन्द्रिय-अगोय२. १. सन्निपात = मेणा; संबंध थवो त. २. सन्निर्ष = संबंध; सभीयता
Please inform us of any errors on [email protected]
| SR No. | 008294 |
| Book Title | Pravachana sara |
| Original Sutra Author | Kundkundacharya |
| Author | Himmatlal Jethalal Shah |
| Publisher | Digambar Jain Swadhyay Mandir Trust |
| Publication Year | 1980 |
| Total Pages | 548 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Spiritual, & Discourse |
| File Size | 3 MB |