Pravachana Navneet 1

SR No.: 008278
Original Sutra Author: N/A
Author: Kanjiswami
Publisher: Vitrag Sat Sahitya Trust Bhavnagar
Total Pages: 357
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati, Spiritual, & Discourse
File Size: 2 MB

Page 20

Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates
૧૦: પ્રવચન નવનીત ભાગ-૧ અવ્યક્ત' કહ્યું. આત્મા અવ્યક્તપણે જાણવા લાયક છે. આહા.... હા... હા ! સમજાય છે કાંઈ ?
ચાહે જેટલું રૌદ્રધ્યાન હો. આધ્યાન હો, હિંસાનો ભાવ હો, દયાનો ભાવ હો- એ બધા ભાવને અહીં તો લોકમાં શેય તરીકે ગણવામાં આવ્યા છે. પોતાથી તે પર્યાય થાય છે. “છે” અને થાય છે” એમાં પોતાથી (કરે-એમ) ક્યાં આવ્યું? આ તો તે કહ્યું ને...?! કેઃ “છ દ્રવ્યસ્વરૂપ લોક છે” અને “તે શય છે”. “છે” જ્ઞય, તેમાં હું કરું તો તે ય છે – એવું ક્યાં આવ્યું? સુક્ષ્મ વાત છે! આવી (સૂક્ષ્મ ) વાત (સોનગઢની) બહાર ન નીકળે- અહીં જેવી વાત ન નીકળે; બહાર (લોકોને ) સૂક્ષ્મ પડે.
છે” – એક વાત. “શય છે – બીજી વાત. “વ્યક્ત છે' - ત્રીજી વાત. “છે તેનો જાણવાવાળો પણ છે અને તેનો “જ્ઞાયક' છે. અને વ્યક્તની અપેક્ષાથી (તે) અભ્યતર- અંદર છે. આવું “અવ્યક્ત” નું વિશેષણ એક આત્માને લગાડીને, કુંદકુંદ આચાર્યદવે પાઠમાં જે ભાવ ભર્યા છે, તેને અમૃતચંદ્ર આચાર્ય ટીકા કરીને ખોલી દીધા છે. સમજમાં આવ્યું? જેમ ગાય અને ભેંસના આંચળમાં જે દૂધ છે, તેને બાઈ કાઢે છે, તેમ પાઠમાં જે ભાવ ભર્યા છે, તેને તર્ક કરીને (અમૃતચંદ્ર આચાર્ય) ભાવ ખોલી દીધા છે. આહા.... હા ! જો આંચળમાં દૂધ છે તો (બળુકી) સ્ત્રી કાઢે છે, એમ પાઠમાં “અવ્યક્ત”માં આવા (ઊંડા) ભાવ ભર્યા છે! તો અમૃતચંદ્રાચાર્ય ખોલી નાખ્યા છે.
એક બોલ અવ્યક્તનો થયો.
*
*
*
અવ્યક્ત” બોલ ૧, ૨. ( પ્રવચનઃ તા. ૧૮-૧-૧૯૭૮)
સમયસાર’ ૪૯ મી ગાથા ચાલે છે. તેમાં “અવ્યક્ત” બોલ છે. “અવ્યક્ત” સૂક્ષ્મ છે, પણ મુખ્ય ચીજ એ છે. આવ્યું ને? – “હવે અવ્યક્ત વિશેષણ સિદ્ધ કરે છે. શ્રી કુંદકુંદ આચાર્ય કહે છે કે આ આત્મા અવ્યક્ત છે; તે જ ઉપાદેય છે. અંતર-સમ્યગ્દષ્ટિમાં આ અવ્યક્ત' જે શુદ્ધસ્વરૂપ, એકરૂપ, અભેદ છે, તે જ “જીવ' છે, તે જ “આત્મા” છે. તે આત્મા જ ઉપાદેય-અંતરમાં આદર કરવા લાયક છે. એ સિવાય કોઈ ચીજ, સમ્યગ્દષ્ટિને આદર કરવા લાયક હોતી નથી. આહા... હા!
અવ્યક્ત' વિશેષણનો અર્થ શું કર્યું? પાઠમાં “નીલ” શબ્દ પડ્યો છે ને? તો આ (અવ્યક્ત) વિશેષણ જીવનું છે. અને એમાં “ના” શબ્દ પડ્યો છે ને..? (અવ્ય$ નાનાદિ નીવમ) ના મળતું નીવમ્ - એમ લેવું છે.
ભગવાન કુંદકુંદ આચાર્ય મહાસંત હતા. (તેઓશ્રીને) આત્માના અતીન્દ્રિય આનંદનું ઉગ્ર-પ્રચુર સ્વસંવેદન હતું. જે મુનિનું લક્ષણ છે. તે મુનિ ભગવાન
Please inform us of any errors on rajesh@AtmaDharma.com