Page Text
________________
૭૪
જ્ઞાયક સ્વરૂપપ્રકાશન
શેયને જાણતું નથી અને જ્ઞેયાકાર જ્ઞાનને પણ જાણતું નથી. એ તો આત્માને જાણે છે. માટે શેયકૃત અશુદ્ધતા આવતી નથી. આત્માનું જ્ઞાન થયા કરે છે. જો આત્માનું જ્ઞાન થતું ન હોય તો અજ્ઞાન થઈ જાય. જ્ઞેયકૃત અશુદ્ધતા એટલે અજ્ઞાન. પણ અજ્ઞાન કેમ થતું નથી ? કારણ કે પ્રતિમાની સામે જુએ છે ત્યારે પણ જાણનારો સમયે સમયે જણાય રહ્યો છે.
શેયાકાર અવસ્થામાં પણ, પણ કેમ ? કે સ્વરૂપને જોવાની અવસ્થામાં તો જાણના૨ જણાય છે પણ સવિકલ્પ એટલે એમાં પર શેયો નિમિત્તપણે છે ત્યારે નિમિત્ત પણ જણાતું નથી નૈમિત્તિકભાવ પણ જણાતો નથી પણ સ્વભાવભાવ જણાય છે.
પ્રશ્ન : સવિકલ્પમાં પણ સ્વભાવિક જ્ઞાન ઉત્પન્ન થાય છે ?
ઉત્તર : હા. ઉત્પન્ન જે જ્ઞાન એકવાર થયું તે ચાલું રહે છે. અનુભવના કાળે જે જ્ઞાન ઉત્પન્ન થયું, નિર્વિકલ્પ દશામાં ધ્યાનમાં જ્ઞાનનો જન્મ થાય છે. નિર્વિકલ્પ ધ્યાન લાંબો સમય ટકતું નથી તો સવિકલ્પદશા આવી જાય છે. તો જે જ્ઞાન આત્માશ્રિત પ્રતીતિ જ્ઞાન ઉપયોગાત્મક પ્રગટ થયું તે જ્ઞાન જ્યારે સવિકલ્પદશામાં આવે છે. ત્યારે પરિણતિ રહી તે જાય છે ઉપયોગ છૂટી જાય છે. જ્ઞાનની પર્યાયની પરિણતિ જે આત્માને પ્રસિદ્ધ કરનારી છે તે ચાલુ રહે છે. સમયે સમયે પરિણતિ છે. આવું જે જ્ઞાન પરિણતિરૂપ ચાલુ છે તે જ્ઞાનમાં સ્વપરપ્રકાશક શક્તિ છે તે જ્ઞાનની સ્વચ્છતામાં શેયનો પ્રતિભાસ થયો ત્યારે શેય જાણવામાં આવતું નથી જ્ઞાન જાણવામાં આવે છે. શ્રુતજ્ઞાન આત્માનું છે.
શેયાકાર અવસ્થામાં પણ, પણ લખ્યું છે ને, પણ કેમ લખ્યું ? કે નિર્વિકલ્પ ધ્યાનમાં તો આત્મા જણાય છે એ વાત તો બધાને સમજાય. આહાહા ! પણ જ્ઞાની આહાર કરતા હોય, ચાલતા હોય, બેઠા હોય, સૂતા હોય, નિંદ્રા અવસ્થામાં પણ. આહા ! નિંદ્રા જ્ઞાનમાં શેય થાય છે ત્યારે નિંદ્રાનું જ્ઞાન થતું નથી, આત્માનું જ્ઞાન થાય છે એવી જાગૃતિ રહે છે. આ ઊંઘે છે તે ભાવેન્દ્રિય ઊંઘે અને જાગે છે તે અતીન્દ્રિયજ્ઞાન જાગે છે. અતીન્દ્રિયજ્ઞાન જાગતું અને ઈન્દ્રિયજ્ઞાન ઊંઘતું પ્રમાદમાં પડ્યું છે. એનાથી જુદું જ્ઞાન છે.
શેયાકાર અવસ્થામાં જ્ઞાયકપણે જણાયો, જ્ઞેયાકાર અવસ્થામાં જાણના૨પણે જણાયો. જ્ઞાતઃ નો અર્થ ચાલે છે. જ્ઞાતઃ મૂળ બે છેલ્લી લીટીમાં જ્ઞાતઃ શબ્દ હતો કુંદકુંદ ભગવાનનો. એનો અર્થ કર્યો છે જ્ઞાતઃ નો. જ્ઞાતઃ એટલે જ્ઞાયકપણે જણાયો, જ્ઞાયકપણે જાણશે નહિ, જણાયો. સમયે સમયે જણાયા જ કરે છે. એક સમય પણ એવો જતો નથી કે સમ્યગ્દષ્ટિને આત્મા જણાતો ન હોય. અછિન્નધારાથી અતીન્દ્રિય જ્ઞાનમાં આત્મા જણાયા કરે છે. તેથી શુદ્ધિની વૃદ્ધિ થયા કરે છે.
એક સમય પણ જો જ્ઞાન આત્માને ન જાણે તો મિથ્યાર્દષ્ટિ થઈ જાય. જણાયા જ કરે,
| SR No. | 008241 |
| Book Title | Gnayak Swaroop Prakashan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Lalchandra Pandit |
| Publisher | Digambar Jain Kundamrut Kahan |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 487 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Spiritual, & Discourse |
| File Size | 3 MB |