________________
3८८
જ્ઞાયક સ્વરૂપ પ્રકાશન છે અનાદિ અનંત. માને તો ય છે ને ન માને તોય છે. ત્રણેય કાળ આત્મા શુદ્ધ છે.
અશુદ્ધ માને તો અશુદ્ધ થાય નહીં. એક જ્ઞાયકભાવ છે. ““એ રીત” શુદ્ધાશુદ્ધ પર્યાયથી રહિત છે આત્મા. માટે કહે છે કે શુદ્ધ છે. શુદ્ધાશુદ્ધ પર્યાય બે પ્રકારની પર્યાય લીધી ને ઉપર પ્રમત્ત અપ્રમત્તમાં બેય આવી ગઈ શુદ્ધ ને અશુદ્ધ. આહાહા ! સંવર નિર્જરા અને મોક્ષની પર્યાય જે શુદ્ધ. અપૂર્ણ શુદ્ધ ને પૂર્ણ શુદ્ધ એવી શુદ્ધપર્યાય પણ ભગવાન પરમાત્મામાં નથી. એવા આત્માને તું જો, તને દેખાશે. નહીં દેખાય એવી વાત જ નથી હવે. “એ રીત શુદ્ધ કથાય” ભગવાન પરમાત્મા પવિત્ર ભગવાન બિરાજમાન છે ચૈતન્યમૂર્તિ. એમાં શુદ્ધ ને અશુદ્ધ પર્યાય એમાં નથી. પર્યાય પર્યાયમાં ભલે હોય પણ પર્યાય સામાન્યમાં નથી, એ રીતે શુદ્ધ કથાય કહેવાય.
ફૂલચંદજી ! (શ્રોતા : અમારું સૌભાગ્ય છે આપ પધાર્યા, કારણવશાત મને અહીં આવવાનો ભાવ આવી ગયો. અને મેં પ્રકાશને ફોનમાં કીધું કે હું તો આવીશ પણ તું મારા નામથી યુગલજી સાહેબને પણ લખજે. તો તેમણે પણ હા પાડી દીધી. તેની તબિયત નાજુક છે તો પણ હા પાડી. આ કલકત્તા માટે સુઅવસર છે.
આત્મા શુદ્ધ છે શુદ્ધ પર્યાયથી રહિત છે માટે શુદ્ધ છે. ત્રિકાળી દ્રવ્ય જે ધ્યેય છે ધ્યાનનો વિષય. ધ્યાનનો વિષય જે ધ્યેય છે, એમાં શુદ્ધ પર્યાય નથી, એમાં ધ્યાનાવલી નથી. એમાં ધર્મધ્યાન ને શુક્લધ્યાનના પરિણામ નથી. આહાહા ! નથીમાં બે આવ્યું ને કપુરચંદજી પર્યાયથી રહિત આ ગયા કે નહીં? એ રીતે શુદ્ધ કથાય કહેવાય. ત્યાં સુધી તો ત્રિકાળી દ્રવ્ય ધ્યેયની વાત કરી. એણે ત્રણ પ્રકાર પાડીને એને ધ્યેયની વાત કરી. હવે થોડો ચોથો પ્રકાર, ચાર ટુકડા કરીએ તો ત્રણ ટુકડામાં એણે ત્રિકાળી દ્રવ્યની વાત કરી.
હવે શિષ્યનો પ્રશ્ન બાકી રહે છે ને કે આ શુદ્ધ આત્મા તમે કહેશો, પણ તેને જાણવાની | વિધિ પણ મારે તમને પૂછી લેવી છે સાથે જ, કે કેવી રીતે આત્માને જાણવો. તો ચોથા ચરણમાં કહે છે કે “જે જ્ઞાત તે તો તે જ છે” આહાહા ! અમે પર્યાયથી રહિત કહેશું, રહિત કહેશું પણ તને સહિતનો અનુભવ થઈ જશે લે, કે તો તો બરાબર. “ઉત્પાદવ્યયયુક્તસતુ” તો તો બરાબર છે. ઉમાસ્વામી ભગવાનની વાત રાખી તમે. આહાહા ! અરે ઉમાસ્વામી ભગવાન એટલે પરમાત્મા. “ઉત્પાદવ્યયબ્રુવયુક્તસ” છે. “ગુણપર્યાયવન્દ્રવ્ય છે''. નથી કોણ કહે છે. પણ ધ્યેયની જ્યારે વાત આવે છે ત્યારે આચાર્ય ભગવાન મસ્તીમાં ચડીને કહે છે કે અમે ધ્યેયનું ધ્યાન કરીએ છીએ ત્યારે નિર્વિકલ્પ ધ્યાન અમારું આવે છે. પર્યાય સામે જોતાં અમારું નિર્વિકલ્પ ધ્યાન છૂટીને સવિકલ્પદશા આવે છે, એ અમને પોસાતી નથી. આહાહા ! છઠ્ઠ ગુણસ્થાન પોસાતું નથી. એવી અપૂર્વ વાતો સમયસારમાં છે.