Page Text
________________
૩૬૨
જ્ઞાયક સ્વરૂપપ્રકાશન એક અમિતગતિ આચાર્ય થઈ ગયા છે. આજથી એક હજાર વર્ષ પહેલાં થઈ ગયા છે એણે યોગસાર નામનું એક શાસ્ત્ર લખ્યું છે. એનું પાનું ૧૫૩ છે. સંવર અધિકાર છે એમાં ૧૮ અને ૧૯ નંબરના બે શ્લોક છે. એ શ્લોકનો શબ્દાર્થ હું વાંચું છું. જ્ઞાન, દર્શન અને ચારિત્ર એટલે સમ્યગ્દર્શન, જ્ઞાન, ચારિત્રાણિ મોક્ષમાર્ગ છે તે ઈન્દ્રિય વિષયો દ્વારા હરી શકાતો નથી. જેને સમ્યગ્દર્શન, જ્ઞાન, ચારિત્ર પ્રગટ થયું એને ઈન્દ્રિયના વિષયો તો ઢગલાબંધ આવે સામે ચક્રવર્તી આદિને શાંતિનાથ ભગવાનને આવ્યા હતા પણ એને ઈન્દ્રિયના વિષયો હરી શકે નહિ. નાશ ન કરી શકે સમ્યગ્દર્શન, જ્ઞાન, ચારિત્રનાં પરિણામને એ એક વાત કરી. હરી શકતા નથી એટલે નાશ કરવાની તાકાત કોઈની નથી.
હવે બીજી વાત કરે છે. નિરંતર સેવા કરવામાં આવેલા ગુરુ આદિ દ્વારા, પોતાના ગુરુની સેવા કરે શિષ્ય, તે ગુરુ દ્વારા ઉત્પન્ન કરાતા નથી. એ સમ્યગ્દર્શન, જ્ઞાન, ચારિત્રના પરિણામ ગુરુ આપી શકતા નથી. નિશ્ચય ગુરુ આપે, વ્યવહાર ગુરુ આપી શકે નહિ. ઉપકારી ગુરુ હો. સોનગઢનાં સંત, કુંદકુંદઆચાર્ય ભગવાન બીજા કોઈને સમ્યગ્દર્શન, જ્ઞાન, ચારિત્રના પરિણામ આપી શકતા નથી. ઈન્દ્રિયનાં વિષયો પરી શકતા નથી. શ્રીગુરુ. એને આપી શકતાં નથી. બે બોલ કહ્યા.
પરિણામી જીવને, જો હવે કેમ ઉત્પન્ન થાય છે એની વાત કરે છે. પરિણામી જીવને, પર્યાય અપેક્ષાએ એ સ્વયં ઉત્પન્ન થાય છે. એનો કોઈ નાશ કરનાર નથી. નિમિત્તથી ઉત્પન્ન થતું નથી. શ્રીગુરુ હોવાથી, બે વાત કરી. ત્યારે ઉત્પન્ન તો થાય છે સમ્યગ્દર્શન, જ્ઞાન, ચારિત્રના પરિણામ. કે હા થાય છે. પર્યાય અપેક્ષાએ એ સ્વયં ઉત્પન્ન થાય છે. સ્વયં ઉત્પન્ન થાય છે, એટલે હવે આગળ કહેશે કે પોતાના આત્માથી ઉત્પન્ન થતાં નથી એમ કહેશે.
પરિણામ સ્વયં ઉત્પન્ન થાય છે. પર્યાયનો કર્તા પર્યાય છે. દ્રવ્યથી પર્યાય ઉત્પન્ન થતી નથી (પર્યાય) ઉત્પન્ન થાય છે અને વિનાશ પામે છે. અને તેથી જીવ સ્વયં એનો દાતા, કર્તા, હર્તા નથી. ઉત્પન્ન પણ સ્વયં થાય અને વ્યય પણ સ્વયં થાય. ભગવાન આત્મા પોતાનો આત્મા એનો દાતા નથી એટલે કર્તા નથી અકર્તા છે. આ અકર્તાનું સ્વરૂપ ૩૨૦ ગાથામાં આવી ગયું છે, પૂરેપૂરું ધ્યેયની ગાથામાં. અને તેથી જીવ સ્વયં એનો દાતા નથી. પોતાનો જ્ઞાયકભાવ એ સમ્યગ્દર્શન, જ્ઞાન, ચારિત્રનાં પરિણામ જેસ્વયં ઉત્પન્ન થાય તેનો ઈ કર્તા થઈ શકતો નથી. અને ન પરને કારણે એનામાં કદી ઉત્પાદ-વ્યય થાય છે.
આ રીતે પર્યાય સ્વયંકૃત છે. કર્મકૃતેય નથી અને જીવકૃતેય નથી. સ્વયં ઉત્પન્ન થાય છે અને સ્વયં વિનાશને પામે છે. વિનાશ પામતા ધીમે ધીમે મોક્ષની પર્યાય પણ પ્રગટ
| SR No. | 008241 |
| Book Title | Gnayak Swaroop Prakashan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Lalchandra Pandit |
| Publisher | Digambar Jain Kundamrut Kahan |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 487 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Spiritual, & Discourse |
| File Size | 3 MB |