Page Text
________________
પ્રવચન નં. ૨૮
૩૫૯
એક વખત રવિવારે ગયા ત્યારે પણ ઈ ભાવાર્થ વાંચ્યો. અમે સાંભળ્યો. બીજા રવિવારે ગયા ત્યારે એ ને એ વાત અમને સંભળાવી. અમે સમજી ન શક્યા બે વખતમાં, જ્યારે ત્રીજી વખત ગયા ત્યારે એ ને એ વાત અમને સંભળાવી. એને ખબર હતી કે અમે વ્યવહારનાં પક્ષમાં, નિમિત્તનાં પક્ષમાં આવી ગયા હતા, કે નિમિત્તથી કાર્ય થાય. એક કાર્યમાં બે કારણ હોય, ઉપાદાન કારણ અને નિમિત્ત કારણ. એમાં અમે ફસાણા હતા. આહાહા ! વિકલ્પની જાળમાં સલવાઈ ગયા હતા. હવે છૂટકારો પોતાની મેળે થતો નહતો. જ્ઞાની જાણી ગયા કે આ ફસાઈ ગયા છે, અમને છોડાવવા માટે અપાર કરુણા વરસાવી.
જ્યારે ત્રીજી વખત કહ્યું ત્યારે અમારી આંખ ઉઘડી ગઈ કે આ તો અમારા માટે કહે છે. અમારી આંખ ઉઘડી ગઈ અને કહેવાનો મારો આશય એ છે કે એક તો અનાદિકાળનું પોતાનું અજ્ઞાન છે. સ્વયં પોતાની મેળે ભેદજ્ઞાન કરી અનુભવ કરી શકતો નથી. એવી વર્તમાનમાં એની યોગ્યતા નથી એટલે એને દેશનાલબ્ધિનું નિમિત્ત મળી જાય છે અને દેશનાલબ્ધિનું નિમિત્ત મળતાં, ક્રમે સાંભળતા એને વ્યવહારનો પક્ષ છૂટી જાય છે. નિશ્ચયનો પક્ષ આવે છે પક્ષાતિક્રાંત થઈને, ગુરુદેવની હાજરીમાં કેટલાક પામ્યા અને ગુરુદેવની ગેરહાજરીમાં પણ કેટલાંક પામ્યા અને ભવિષ્યમાં પણ ઘણા પામશે. થોડા નહિ પણ ઘણાં પામશે. એવું સાહિત્ય બહાર આવી ગયું છે. નવ હજાર ટેપ બહાર આવી ગઈ છે.
હવે અગિયારમી ગાથાનાં ભાવાર્થમાં શું છે ? એ વિચાર અત્યારે મને આવ્યો છે. પ્રસંગોપાત વિચાર આવ્યો છે એટલે આ વાત તમારી પાસે ૨જુ કરું છું ૧૧ મી ગાથાનો ભાવાર્થ, ઘરે જઈને વાંચી લેવું. આહાહા !
ભાવાર્થ :- અહીં વ્યવહારનયને અભૂતાર્થ અને શુદ્ઘનયને ભૂતાર્થ કહ્યો છે. જેનો વિષય વિદ્યમાન ન હોય, જેનો વિષય હૈયાત જ ન હોય એમ. અસત્યાર્થ હોય, જૂઠો હોય તેને અભૂતાર્થ કહે છે. વ્યવહારનયને અભૂતાર્થ કહેવાનો આશય એવો છે કે શુદ્ધનયનો વિષય અભેદ, એકાકાર નિત્ય દ્રવ્ય છે. તેની દૃષ્ટિમાં ભેદ દેખાતો નથી. માટે તેની દૃષ્ટિમાં ભેદ અવિદ્યમાન અસત્યાર્થ કહેવો જોઈએ. એમ ન સમજવું કે ભેદરૂપ કંઈ વસ્તુ જ નથી, એમ ન સમજવું જોઈએ. એમ માનવામાં આવે તો તો જેમ વેદાંતમતવાળા ભેદરૂપ અનિત્યને દેખી અવસ્તુ માયારૂપ કહે છે, અને સર્વવ્યાપક એક અભેદ નિત્ય શુદ્ધબ્રહ્મને વસ્તુ કહે છે એવું ઠરે અને તેથી સર્વથા એકાંત શુદ્ધનયના પક્ષરૂપ મિથ્યાત્વનો પ્રસંગ આવે. માટે અહીં એમ સમજવું કે જિનવાણી, જિનવાણી સ્યાદ્વાદરૂપ છે. પ્રયોજનવશ નયને મુખ્ય-ગૌણ કરીને કહે છે.
હવે વિષય આવે છે. પંડિતજી લખે છે. ૨૦૦ વર્ષ પહેલાંનું છે આ. પ્રાણીઓને એટલે
| SR No. | 008241 |
| Book Title | Gnayak Swaroop Prakashan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Lalchandra Pandit |
| Publisher | Digambar Jain Kundamrut Kahan |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 487 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Spiritual, & Discourse |
| File Size | 3 MB |