Page Text
________________
૩૩૭
પ્રવચન નં. ૨૬ તો એ ગ્રહણ કરે છે પણ અન્યનો એટલે ઈન્દ્રિયજ્ઞાન પરને જાણતું જાણતું અનંતકાળ રહ્યું. અનંતકાળ ગયો પણ આત્માનું જ્ઞાન પરને જાણતું નથી એવો નિષેધ કરવાની શક્તિ એનામાં નથી. વ્યવચ્છેદક-નિષેધક નથી. નિષેધકપણાનો અભાવ હોવાથી, આ કોહીનૂરના હીરા છે આ બધા આમાં. નિષેધકપણાનો અભાવ હોવાથી પ્રમાણજ્ઞાન વ્યવહારના વિષયનો નિષેધક નથી. જેનો આદર કરે એનો નિષેધ ક્યાંથી કરે છે ? સ્વને જાણે છે જ્ઞાન અને ઈ જ્ઞાન પરને જાણે છે. સ્વને રાખે કે સ્વને તો જાણે પણ હારે હારે પરને પણ જાણે છે. એમાં છે આવે ને પ્રમાણમાં તો. નિષેધ ન કરી શકે.
નિષેધકપણાનો અભાવ હોવાથી તે વ્યવહારરૂપ ક્રિયાને રોકી શકતો નથી. શુભભાવની | ક્રિયાને રોકી શકતો નથી અને શુભભાવને જાણનારું જે ઈન્દ્રિયજ્ઞાન, આત્મજ્ઞાન શુભભાવને જાણતું નથી ઈ ધ્યાન રાખજો. આત્માનું જ્ઞાન શુભભાવને જાણતું નથી પણ ઈન્દ્રિયજ્ઞાન શુભાશુભને જાણે છે ભાવઈન્દ્રિય. વ્યવહારરૂપ ક્રિયાને રોકી શકતું નથી પ્રમાણ. તેથી પ્રમાણ આત્માને જ્ઞાનાનુભૂતિમાં સ્થાપિત કરવાને અમર્થ છે. વ્યવહારનો નિષેધ કરી શકતું નથી એટલે પ્રમાણ, પ્રમાણજ્ઞાનના પક્ષવાળાને પ્રમાણજ્ઞાનના પક્ષવાળો તો સમ્યની સન્મુખ નથી. શાંતિથી સાંભળજો. આ તો વસ્તુની સ્થિતિ છે. કોઈની ટીકા કરવાની તો પ્રથમથી જ આપણને ગુરુદેવે ના પાડી છે. ટીકાનો કોઈનો સવાલ નથી. પણ અજ્ઞાન દૂર કરવા માટે થોડા કડવા શબ્દો આકરા શબ્દો તો કહેવા પડે.
કહે છે કે નિષેધકપણાનો અભાવ હોવાથી તે વ્યવહારરૂપ ક્રિયાને રોકી શકતો નથી તેથી પ્રમાણ આત્માને સમ્યગ્દર્શન થવામાં હેતુ બનતું નથી. કારણ બનતું નથી. કેમકે હું પરને જાણતો નથી એની જીભ જ ઉપડે નહીં, કે જ્ઞાન પરને ન જાણે? અરે તું જેને જ્ઞાન કહે છે એ જ્ઞાન જ નથી. તું જેને જ્ઞાન માની બેઠો છે ઈન્દ્રિયજ્ઞાનને ઈ તો જ્ઞાન જ નથી. એટલે
ઈન્દ્રિયજ્ઞાનનો નિષેધ કરાવે છે. જ્ઞાનનો નિષેધ કોણ કરાવે ? જ્ઞાન તો પ્રગટ થાય છે | ઉલટું, તેથી પ્રમાણ આત્માને જ્ઞાનાનુભૂતિમાં સ્થાપિત કરવાને અસમર્થ છે. આહાહા !
પરંતુ નિશ્ચયનય, જો જો હવે પ્રમાણ અસમર્થ છે આત્માના અનુભવ માટે સાધન નથી. પરંતુ નિશ્ચયનય એકત્વની સમીપે લાવીને, એકત્વ-વિભક્ત આત્માને હું કહીશ કહ્યું છે ને ગુરુદેવે. તો પ્રમત્ત-અપ્રમત્તથી વિભક્ત નામ જુદો આત્મા ભગવાન જ્ઞાયક છે.
એવો એકરૂપ સ્વભાવ પોતાનો આત્મા એની એકત્વની સમીપે લાવીને, હજી નિશ્ચયનય | વિકલ્પાત્મક છે. હજી નિર્વિકલ્પ અનુભવ થયો નથી. થવાની તૈયારી પણ છે, થઈ પણ
જશે. પરંતુ નિશ્ચયનય “એકત્વની સમીપે” લાવીને હો, નજદીક લાવે છે. વ્યવહારનય આત્માથી દૂર ભગાડે છે અને નિશ્ચયનય આત્માની સમીપે લાવે છે. આહાહા!
| SR No. | 008241 |
| Book Title | Gnayak Swaroop Prakashan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Lalchandra Pandit |
| Publisher | Digambar Jain Kundamrut Kahan |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 487 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Spiritual, & Discourse |
| File Size | 3 MB |