________________
પ્રવચન નં. ૨૦
૨૬૫ સાહેબ ! ભલે બધા ચાલ્યા જાય. એને પ્રકાશ કરનારા પદાર્થો બધાય ચાલ્યા જાય ભલે, પણ દીપક તો, દીપકથી છે.
પહેલાં ય દીપક તો દીપકથી હતો ને ચાલ્યા ગયા તો પણ દીપક જ છે. દીપક આ પ્રકાશ્યને આધારે નથી. પ્રકાશકને આધારે પ્રકાશ છે. પ્રકાશક તે દીપક, પ્રકાશ તેની પર્યાય એને આધાર આધેય સંબંધ છે. આ પર પદાર્થ સાથે કોઈ સંબંધ નથી. એમ જ્ઞાનમાં પરપદાર્થ થોડા જણાય કે વધારે જણાય તેને કાંઈ સંબંધ નથી. જ્ઞાનમાં જ્ઞાયક જણાય છે બસ. આહા ! દેડકો ને હરણીયો પણ અનુભવ કરી શકે. સંજ્ઞી છે. દેડકોને હરણીયો ગાય ભેંસ હો? આપણા સિંહ મહારાજે તો અનુભવ કરી લીધો ૧૦ મા ભવે (પૂર્વ) મહાવીર સ્વામીનો જીવ, તિર્યંચ અનુભવ કરી શકે છે.
જ્ઞાનમાં જ્ઞાયક જણાય છે બસ જાણનાર જણાય છે, પર જણાતું નથી. પર જણાતું નથી તે તો થોડીક વાર છે. પર જણાય છે તેવું શલ્ય હતું ને એટલે જ્ઞાનીઓ કહે છે નિષેધ કર. પર જણાતું નથી. પર જણાતું નથી. પર જણાતું નથી જાણનાર જણાય છે. પર જણાતું નથી જાણનાર જણાય છે.
ગુરુ પાસે આવ્યો બંધ કરી દે ઓલી વાત હવે. કઈ વાત બંધ કરું? કે પર જણાતું નથી એ શબ્દ બંધ કરી દે, વિચાર બંધ કરી દે, વિકલ્પને છોડી દે, પણ કાલ તો આપ શીખડાવ્યું'તું આપે જ કહ્યું કે પર જણાતું નથી. નિષેધ કરવાનું આપે શીખવાડ્યું હતું કે એ નિષેધમાં ને નિષેધમાં વિકલ્પ ઉત્પન્ન થાય છે. અનુભવ થતો નથી. હા. ઈ વાત આપની સાચી ગુરુજી ! બસ હવે પર જણાતું નથી ઈ બંધ કરી દઉં છું આજથી. ત્યારે હવે શું કરશો? જાણનાર જણાયછે, જાણનાર જણાય છે, જાણનાર જણાય છે, જાણનાર જણાય છે. બરાબર છે તારી વાત ગુરુજી આવ્યા. શિષ્ય! હવે છે? જાણનાર જણાય છે, જાણનાર જણાય છે જાણનાર જણાય છે. બંધ કરી દે વિકલ્પ. અરે આ શું આ ક્યાં લઈ જવા છે અમને તમારે. કે તમને પ્રત્યક્ષ અનુભવ ભાઈ કરાવવો છે. આહાહા ! જાણનાર જણાય છે ઈ ફેક્ટ હકીકત છે તેના માટે વિચાર કરવાની શું જરૂર છે? હું શશીભાઈ છું, શશીભાઈ છું. મનુભાઈનથી. હું મનુભાઈનથી, પહેલાં મનુભાઈ નથી પણ શશીભાઈ છું. પછી મનુભાઈનથી છોડી દ્યો. પછી શશીભાઈ છું. શશીભાઈ છું. શશીભાઈ છું. એ શશીભાઈના વિકલ્પમાં શશીભાઈના દર્શન ન થાય તેને. વિકલ્પના દર્શન કરશે. આવી ઊંચા પ્રકારની વાતો સમયસારમાં રહેલી છે.
પોતાની જ્યોતિરૂપ શિખાને પ્રકાશવાની અવસ્થામાં પણ દીપક જ છે. અન્ય કાંઈ નથી તેમ સમજવું. આ દીવાનો પ્રકાશ દીપક તો દીપક જ છે. બીજા હોય હાજર કે ન