Page Text
________________
૧ ૧
પ્રવચન નં. ૧ એટલે શું? પર્યાયથી સહિત જીવને માનવો તે અશુદ્ધજીવને માને છે. છે ઝીણી વાત પણ અમૃત જેવી વાત છે.
જેમ કોઈ પુરુષને જન્મથી માંડીને પ્રસિદ્ધ માત્ર ઘીનો ઘડો જ જાણીતો હોય તે સિવાયના બીજા ઘડાને તે જાણતો ન હોય તેને સમજાવવા જે આ “ઘીનો ઘડો” છે તે માટીમય છે અને ઘી મય નથી. તે સમજાવવા માટે ઘડામાં ઘીના ઘડાનો વ્યવહાર કરવામાં આવે છે. કારણ કે પહેલાં પુરુષને ઘીનો ઘડો પ્રસિદ્ધ-જાણીતો છે, માટીનો ઘડો છે તે વાત તેને પ્રસિદ્ધ નથી, અપ્રસિદ્ધ છે. શું કહે છે? તેવી રીતે આ અજ્ઞાની લોકને અજ્ઞાની જીવને અનાદિ સંસારથી, સંસાર કે દી” નો છે? અનાદિનો છે. જીવનો મોક્ષ ન થાય ત્યાં સુધી જીવ અનાદિકાળનો અજ્ઞાની છે. અનાદિ સંસારથી માંડીને અશુદ્ધ ઉપયોગ પ્રસિદ્ધ છે.
એક હમણાં લેખ આવ્યો છે કૈલાસચંદજી પંડિતનો, કૈલાસચંદજી પંડિતે ભાષણ કર્યું'તું જયપુરમાં, ત્યારે તેણે એમ કહ્યું કે અમારા જેવો ગોપાલદાસ બરૈયા એના શિષ્યો દ્વારા અમે ભણ્યા તેમાં ગોમ્મસાર ભણ્યા તેમાં એમ આવ્યું કે ગુણસ્થાન તે જીવ છે. માર્ગણાસ્થાન તે જીવ છે જીવ સમાસ તે જીવ છે એમ અમે ભણી લીધું અને તે પછી તો તેમાં તે વખતે વિદ્વાન કોણ કહેવાય ? કે જે ગોમટ્ટસારના પાઠી હોય તેને વિદ્વાન કહેવામાં આવે, પંડિત. એમ ત્યાં ચાલતું'તું ઘણાં વરસ પહેલાં.
પછી આ કાનજીસ્વામીનો ઉદય થયો અને સમયસાર-સમયસાર-સમયસાર થાવા માંડ્યું. અને અમને પ્રશ્ન પૂછવા માંડ્યા ત્યારે સમયસાર હાથમાં લીધું. અમે સમયસાર હાથમાં લઈને જ્યાં અજીવ અધિકાર વાંચ્યો કે ગુણસ્થાન જીવના નથી, માર્ગણાસ્થાન જીવના નથી, જીવ સમાસ જીવના નથી તો અંદર ખળભળાટ મચી ગયો અંદરમાં કે આ શું? ગોમટ્ટસાર ! નેમિચંદ સિદ્ધાંત ચક્રવર્તી કેટલા વર્ષ પહેલાં થયા તેમણે બનાવેલું અને એ પણ બનાવેલું શેમાંથી ? કે ધવલ અને મહાધવલમાંથી બનાવેલું. કુંદકુંદાચાર્ય ભગવાન પહેલાં ધરસેનાચાર્ય થઈ ગયા ગિરનાર ઉપર તેણે ધવલ ને મહાધવલ બનાવેલા. તેમાં થોડો ભાગ કાઢીને ગોમટ્ટસાર બનાવ્યું સિદ્ધાંત ચક્રવર્તીએ, અને કહે જીવ નથી, જીવ નથી.
આ શું? સમયસાર કહે કે જીવ નથી. વ્યવહાર કહે છે જીવ છે તો આમાં છે શું? આહા ! પછી અમારા ગુરુને પૂછ્યું કે આ છે શું? તો કહે કે સમયારની વાત સાચી છે અને ગોમટ્ટસારનાં અંતમાં પણ એ વાત લખી'તી, તો કહે હે! ગોમટ્ટસારમાં, અંતમાં પણ એ વાત લખી'તી, કે એમ ! પછી સિદ્ધાંતનો અર્થ કર્યો એણે કે સિદ્ધાંત એટલે શરૂઆતમાં અશુદ્ધ જીવનું વર્ણન સંસારીજીવનું વર્ણન હોય અને આખરમાં શુદ્ધ જીવનું વર્ણન હોય તેને સિદ્ધાંત કહેવામાં આવે છે. પહેલાં અશુદ્ધ જીવનું વર્ણન પાના ને પાના હજારો પાના ભરી
| SR No. | 008241 |
| Book Title | Gnayak Swaroop Prakashan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Lalchandra Pandit |
| Publisher | Digambar Jain Kundamrut Kahan |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 487 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Spiritual, & Discourse |
| File Size | 3 MB |