Page Text
________________
પ્રવચન નં. ૧૮
૨૩૭
પણ રીક્ષા બાંધે નહીં. આ બધું જોયેલું છે હોં. જોયેલું બધું નજરે જોયેલું. અરેરે ! આ શું કરે છે. દિકરાઓ સુખી હોય, દિકરાઓને પૈસાની જરૂર ન હોય પણ આ બાપ ન વાપરે. ચમડી જાય પણ દમડી ન જાય. એવું છે ને બધું. લોભ કષાયે વર્તમાનમાં ઘેરો ઘાલ્યો છે.
અહીંયા તો કહે છે કે લોભ કષાયથી ભિન્ન ભગવાન આત્મા છે. લોભને જાણવાનું બંધ કરી દે તો નિર્લોભ અવસ્થા પ્રગટ થઈ જશે. આ સમયસારની વાત કોઈ અપૂર્વ છે. કેમ તે જ્ઞેયકૃત અશુદ્ધતા તેને આવતી નથી. આ જણાય છે રાગ જણાય છે તો હું રાગી છું એમ કેમ જ્ઞાનીને થતું નથી. અથવા જેને જ્ઞાન થવાનું હોય એને રાગ જણાય છે કે રાગ નથી જણાતો પણ જાણનાર જણાય છે, તો એને અનુભવ થઈ જાય છે અને અનુભવ થઈ ગયા પછી રાગ જણાય તો પણ જ્ઞેયકૃત અશુદ્ધતા કેમ નથી કે રાગ જણાય છે ત્યારે જાણનાર જણાય છે. ઉર્ધ્વપણે આત્મા જ જણાય છે. આહાહા ! એવી કોઈ અપૂર્વ દશા છે સાધકની. એ તો સાધક સાધકને જાણે. અજ્ઞાની સાધકને ન જાણે, એની અંતરદષ્ટિ શું છે તે તો અંતરનો વિષય છે.
કારણ કે જ્ઞેયાકાર અવસ્થામાં આ બહુ અગત્યનું વાક્ય છે. જ્ઞેયકૃત અશુદ્ધતા કેમ નથી ? કારણ કે જ્યારે શેયો જણાય છે ત્યારે એને જાણનાર જણાય રહ્યો છે. શેયાકાર અવસ્થામાં જ્ઞાયકપણે જે જણાયો, જાણનાર છે એમ જણાય છે. જ્ઞાતઃ જ્ઞાયકપણે જે જણાયો, તે સર્વ અવસ્થામાં જ્ઞાયક જણાયા કરે સાદી અનંતકાળ. ઉંઘમાં હોય તો પણ જાણનાર જણાયા કરે છે. પરિણતિમાં બે ભાગ પડી જાય છે. એક ઈન્દ્રિયજ્ઞાન અને એક અતીન્દ્રિયજ્ઞાન એવા બે ભાગ પડી જાય છે. બાકી અતીન્દ્રિયજ્ઞાન અને ઈન્દ્રિયજ્ઞાનના બે ભાગ ન પડે એની પહેલાં પણ ઈન્દ્રિયજ્ઞાન આત્માથી સર્વથા ભિન્ન છે. એમ ઉપયોગ લક્ષણથી સર્વથા ભિન્ન નથી. માટે ઉપયોગમાં આત્મા જણાય છે. બે ભાગ છે અંદરમાં. એ બે ભાગ પરોક્ષરૂપે છે. અનુભવ થતાં પ્રત્યક્ષ થઈ જાય છે.
બે ભાગ છે ફરીને, ઝીણી વાત છે વાત સાચી છે. ન પકડાય એવું છે. પુનરુકિત દોષ લાગતો નથી કાંઈ. આત્મા અતીન્દ્રિયજ્ઞાનની મૂર્તિ છે જ્ઞાનમય એમાં ઈન્દ્રિયજ્ઞાનનો પ્રવેશ બિલકુલ નથી. જેમ રાગનો પ્રવેશ નથી તેમ ઈન્દ્રિયજ્ઞાનનો પ્રવેશ નથી. અતીન્દ્રિયજ્ઞાનથી વિપરીત એવું જે માનસિક જ્ઞાન વિપરીત છે, કર્મજન્ય છે, આત્મજન્ય નથી. એમ દરેક જીવને અજ્ઞાની પ્રાણીને પણ ઉપયોગ પ્રગટ થાય છે. એ ઉપયોગ છે એ સ્વભાવનો અંશ છે. એ બંધ મોક્ષનું કારણ નથી. એ સ્વભાવના અંશમાં જ્ઞાયક જણાયા કરે છે. બાળ ગોપાળ સૌને અનુભવમાં આવે છે. એવા અજ્ઞાનીને પણ બે ભાગ છે પણ પરમાર્થ બે ભાગ નથી. પરમાર્થ પછી થાય અનુભવ પછી. જ્ઞાન ઉપયોગમાં આત્મા જણાય છે અને પરાવલંબી
| SR No. | 008241 |
| Book Title | Gnayak Swaroop Prakashan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Lalchandra Pandit |
| Publisher | Digambar Jain Kundamrut Kahan |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 487 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Spiritual, & Discourse |
| File Size | 3 MB |