Page Text
________________
પ્રવચન નં. ૧૮
૨૨૯
પ્રગટ થઈ છે ક્ષણિક શુદ્ધ ઉપાદાન. ત્યારે એને આત્માનું લક્ષ હતું તો આત્માથી થયું એમ આત્માને નિમિત્ત કહેવાય. આહાહા !
અદ્ભૂત આ અનુભવની કળા છે. આ આખો પારો અનુભવનો છે. આખો જે પારો છે ઈ અનુભવ કેમ થાય ? અનુભવનો વિષય આવી જાય ગુરુદેવના પ્રતાપથી. સમજી ગયા ? દ્રવ્ય સામાન્ય તે હું, પ્રમત્ત અપ્રમત્તથી રહિત છું. બંધ મોક્ષથી મારો આત્મા રહિત છે, ત્યાં સુધી આવ્યો. પણ જ્ઞાનની પર્યાયનો નિશ્ચય ન આવ્યો. જ્ઞાનની પર્યાયના અજ્ઞાનમાં ને કાં જ્ઞાનની પર્યાયના વ્યવહારમાં અટક્યો. પરને જાણે તે અજ્ઞાન અને સ્વપરને જાણે તે વ્યવહાર, પણ સ્વને જાણે તે નિશ્ચય, ત્યાં પહોંચ્યો નહિ. આહાહા !
અપૂર્વ જ વાત છે. આ છઠ્ઠી ગાથા જ અપૂર્વ છે. મીઠાભાઈ ! આહાહા ! મુંબઈ ગયો અહીંથી રાજકોટ છોડીને ત્યારે ત્યાં વાંચન શરૂ કર્યું ત્યારે ચોથી-પાંચમી ગાથા ચાલતી’તી. ત્યારે કહ્યું છઠ્ઠી ગાથા અપૂર્વ આવવાની છે. ચાર પાંચ દિ’ સુધી છૂટ્યું પછી બધા તૈયાર થઈ ગયા છઠ્ઠી ગાથા સાંભળવા. એક ભાઈએ જ્યારે છઠ્ઠી ગાથા શરૂ કરીને ત્યારે છ-છ પેંડાની લાણી કરી. માણસો હોલમાં ચિક્કાર ભરેલું જગ્યા ન મળે ઝવેરી બજારમાં. એવી છઠ્ઠી ગાથા અપૂર્વ છે. છઠ્ઠીના લેખ ફરે નહીં.
બે પદાર્થ વચ્ચે કર્તા કર્મ સંબંધ નથી. બે પદાર્થ વચ્ચે નિમિત્ત નૈમિત્તિક સંબંધ નથી અને બે પદાર્થ વચ્ચે જ્ઞાતા જ્ઞેય સંબંધ પણ નથી. કોઈપણ એક સંબંધ માન્યો તો એ મિથ્યાદષ્ટિ છે, અજ્ઞાની છે. કોઈપણ એક સંબંધ માને ત્રણમાંથી. ત્રણમાંથી એકની મુખ્યતા પણ બે ગૌણ હોય એની પાસે એકની મુખ્યતા હોય તો બે ગૌણ હોય જ. ત્રણ એક સાથે ઉત્પન્ન થાય છે અને ત્રણ એક સાથે અભાવ થઈ જાય છે. એ તમારી ધરે લીધા’તા આ
ત્રણ પ્રકાર.
કહે છે કે તું અગ્નિને લાકડાની પર્યાયમાં નિમિત્ત તરીકે ન દેખ. એને નિમિત્તની જરૂર નથી. ઉપાદાનને નિમિત્તની જરૂર ન હોય. સમ્યગ્દર્શન પ્રગટ થાય એને દેવ ગુરુ શાસ્ત્રની દેશનાલબ્ધિની અપેક્ષા નથી. સાંભળ તો ખરો તું. દેવગુરુ શાસ્ત્રના લક્ષે સમ્યગ્દર્શન ન થાય. એના લક્ષે તો વ્યવહાર શ્રદ્ધા રાગ પ્રગટ થાય. પરના લક્ષે તો રાગ પ્રગટ થાય વ્યવહાર શ્રદ્ધા. નિશ્ચય શ્રદ્ધા પ્રગટ ન થાય. પર્યાયની સત્ અવસ્થા એને ખ્યાલમાં નથી આવતી એટલે આનાથી આ થાય, આનાથી આ થાય, આ વિના ન થાય. આ હોય તો થાય. આહાહા !
એવી રીતે જ્ઞેયાકાર થવાથી, શું કહે છે ? સિદ્ધાંત હવે. આ જ્ઞેય છે ને શેયના બે પ્રકાર છે. સ્વજ્ઞેય છે ને એક પર શેય છે. જગતનો પદાર્થ જ્ઞેય તરીકે છ એય દ્રવ્ય છે. બે પ્રકારના
| SR No. | 008241 |
| Book Title | Gnayak Swaroop Prakashan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Lalchandra Pandit |
| Publisher | Digambar Jain Kundamrut Kahan |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 487 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Spiritual, & Discourse |
| File Size | 3 MB |