Page Text
________________
પ્રવચન નં. ૧૭
૨૧૫
વિષય બેયનો એક છે. આહાહા ! શ્રદ્ધાનો વિષય શુદ્ધાત્મા અભેદ સામાન્ય અને જ્ઞાનનો વિષય ચૌદ ગુણસ્થાન એમ છે નહિ. જે દષ્ટિનો વિષય છે અવલંબનભૂત-આશ્રયભૂત તે જ જ્ઞાનનો વિષય છે.
હવે એનું દૃષ્ટાંત આપે છે. વળી દાહ્યના-બળવા યોગ્ય પદાર્થના આકારે, અગ્નિ છે ને અગ્નિ એ બળવા લાયક પદાર્થ હોય એને બાળે એમ કહેવાય. પણ આકાશને ન બાળે ઈ અગ્નિ. બળવા લાયક પદાર્થ છે લાકડા, છાણાં, સૂકા પાંદડા એને ઈ બાળે એમ કહેવાય. એમ કહેવાય બાળતી નથી હો-ઈ હવે આવશે. દાહ્યના આકારે થવાથી અગ્નિને દહન કહેવાય છે. આ અસદ્ભૂત વ્યવહાર દ્વારા, વ્યવહાર દ્વારા પરમાર્થ કહી શકાય છે. પણ વ્યવહાર અનુસ૨વા યોગ્ય નથી. વ્યવહાર દ્વારા પરમાર્થ સમજાવે છે. જે અગ્નિના સ્વરૂપને જાણતો જ નથી. એવા અગ્નિના સ્વભાવથી જે અજાણ છે. એવા જીવને કહે છે કે અગ્નિ કોને કહેવાય ? કે લાકડાને બાળે તેને અગ્નિ કહેવાય, છાણાને બાળે તેને અગ્નિ કહેવાય.
એક એવો બનાવ બન્યો. ગુરુ શિષ્ય હતા, પાંચ દસ શિષ્યો હતા એને સમજાવતા હતા. ત્યારે ગુરુએ એને વાત કરી કે લાકડાને બાળે તે અગ્નિ. છાણાને બાળે તેનું નામ અગ્નિ. પહેલે દિવસે પાઠ આપ્યો. બીજા ઘણાં પાઠમાં આ એક પાઠ આપ્યો. પછી બીજે દિવસે બીજો પાઠ આવ્યો, કે ઉષ્ણ તે અગ્નિ. પછી ત્રીજે દિવસે પાઠ આપ્યો. અગ્નિ તો અગ્નિ જ છે. ત્રણ પાઠ આપ્યા. પછી ચોથે દિવસે ગુરુને વિચાર થયો કે પરીક્ષા તો લઉં. એક શિષ્યને ઊભો કર્યો ને બાજુમાં રૂમમાં એક સગડી રાખી હતી. અંગારા લાલઘૂમ હો. ધુમાડો નહિ. કોઈ સંબંધ નહિ અગ્નિને. ધ્યાન રાખજો. સંબંધ વિનાની અગ્નિ રાખી. અંદર જઈને ગોખતો ગોખતો ગયો ઈ. લાકડાને બાળે તે અગ્નિ, લાકડાને બાળે તે અગ્નિ. ઠેઠ રૂમ સુધી ગયો ત્યાં સુધી ગોખ્યા કર્યું કે લાકડાને બાળે તે અગ્નિ. છાણાને બાળે તે અગ્નિ. આવ્યો પાછો, ગુરુજી અહિંયા અગ્નિ નથી. ઠીક ! ગુરુ તો સમજી ગયા’તા તરત જ, કે કેમ અગ્નિ નથી ? કે લાકડાને બાળતી નથી માટે અગ્નિ નથી ત્યાં. અગ્નિનું અસ્તિત્વ જ નથી. લાકડાને બાળે તેને જ અગ્નિ કહેવાય. બેસી જાવ તમે એનો અર્થ તમે નાપાસ એમ.
બીજાને મોકલ્યો તમે જાવ. જોવો જોઈ અગ્નિનું શું સ્વરૂપ છે ગોખતો ગોખતો ગયો. ઓલો અસદ્ભૂત વ્યવહારના પક્ષવાળો હતો. હવે આ સદ્ભૂત વ્યવહારના પક્ષવાળો છે. ઉષ્ણ તે અગ્નિ-ઉષ્ણ તે અગ્નિ. ગુણભેદ એનો. ગુણ ગુણીનો ભેદ એ વ્યવહાર છે. એ અભૂતાર્થ છે. તો લાકડાને બાળે એ વ્યવહાર તો ક્યાંય રહી ગયો. અજ્ઞાની બે દ્રવ્યની એકતા કરે છે. જ્ઞાની ભેદ દ્વારા સમજાવે છે વ્યવહાર દ્વારા, પણ વ્યવહારને અનુસરતા નથી. ગોખતો ગોખતો ગયો ઉષ્ણ તે અગ્નિ, ઉષ્ણ તે અગ્નિ, ઉષ્ણ તે અગ્નિ. આમ ચારે
| SR No. | 008241 |
| Book Title | Gnayak Swaroop Prakashan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Lalchandra Pandit |
| Publisher | Digambar Jain Kundamrut Kahan |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 487 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Spiritual, & Discourse |
| File Size | 3 MB |