________________
૧૯૦
જ્ઞાયક સ્વરૂપપ્રકાશન
પ્રભુ ! મે કોઈ દી’ સાંભળી નથી આવી વાત. એવી વાત આપ કહેવા માગો છો. આહાહા ! મારું કામ થઈ ગયું. શિષ્ય કહે છે કે મારું કામ થઈ ગયું. તેં કદી સાંભળી નથી ને પરિચય કર્યો નથી ને આવા આત્માનો અનુભવ કર્યો નથી, એ વાત હું તને કહીશ. લક્ષ દઈને સાંભળજે.
તારી માન્યતા છે એને એક બાજુ રાખજે હમણાં. તારી માન્યતા અનેક પ્રકારની છે, એ મને ખબર છે. અત્યારે તમારી માન્યતાને આગળ ન કરતા, અમે જે કહીએ છીએ આત્માનું સ્વરૂપ, એ લક્ષ લઈને સાંભળજો. તમારું હિત થશે.
આત્મા અનાદિ અનંત છે. આ આત્મા અનાદિ અનંત વસ્તુ છે. વસ્તુ તો અનાદિ અનંત જ હોય. હવે કાળ અપેક્ષાએ અનાદિ અનંત કહ્યો. હવે એ પ્રગટ થાય છે કે પ્રગટ છે. અને એ પરોક્ષ છે કે પ્રત્યક્ષ છે. એ અંધકારમય છે કે પ્રકાશનો પૂંજ છે. એમ ત્રણ વાત એક વાક્યમાં કહેશે.
નિત્ય ઉદ્યોતરૂપ, નિત્ય પ્રગટ છે. પ્રગટ થતો નથી. સૂર્ય તો પ્રગટ થાય અને અસ્ત થાય. સૂર્ય ઉદય થાય ને અસ્ત થાય. પણ ભગવાન આત્મા તો કોઈ દી’ પ્રગટ થતો જ નથી. નિત્ય, હંમેશા ઉદ્યોત, પ્રગટ છે, છે ને છે, પ્રગટ છે. પ્રગટ છે એટલે બાળ ગોપાળ સૌને અનુભવમાં આવે છે. કેવળજ્ઞાનની પર્યાય પ્રગટ નથી માટે અનુભવમાં આવતી નથી. પણ કેવળજ્ઞાનનો બાપ છે, એ પ્રગટ છે. એમાંથી કેવળજ્ઞાનની અનંત પર્યાય પ્રગટ થાય છે. કેવળજ્ઞાન તો પુત્ર છે. પિતા તો જ્ઞાયકદેવ છે. એવી અનંત અનંત અનંત કેવળજ્ઞાનની પર્યાય દ્રવ્ય સ્વભાવમાં પડી છે, એના સ્વકાળે પ્રગટ થાય છે. અંતરગર્ભિત પર્યાયરૂપ પરિણમન શક્તિઓ અંદરમાં પડી છે. અંદ૨માં છે ઈ બહાર આવે છે. કેવળજ્ઞાન કાંઈ બહારથી નથી આવતું. શાસ્ત્રમાંથી કેવળજ્ઞાન નથી આવતું. દિવ્યધ્વનિમાંથી કેવળજ્ઞાન નથી આવતું. કેવળજ્ઞાન અંદરથી અનંત અનંત અનંત સાદી અનંતકાળ પ્રગટ થાય તો પણ કેવળજ્ઞાનની પર્યાય કોઈ કાળ એવો ન આવે કે અંદરથી બહાર ન આવે. આવ્યા જ કરે આવ્યા જ કરે. કન્ટીન્યુ. આહાહા !
એવી કેવળજ્ઞાનની પર્યાયનો જે પિતા જ્ઞાયક આત્મા એ કહે છે કે પ્રગટ છે. પ્રગટ થાય છે એ મને પરદ્રવ્ય છે. સમ્યગ્દર્શન પ્રગટ થાય છે એ સ્વદ્રવ્ય નથી. મિથ્યાત્વની વાત તો તારી ક્યાંય ને ક્યાંય ગઈ, રાગની વાત તો દૂર રહો. પણ વીતરાગી પર્યાય પ્રગટ થાય એ પણ મને પર દ્રવ્ય છે. આહાહા !
૧૮૫ કળશમાં કહ્યું છે, અને નિયમસારમાં કહ્યું છે. આહાહા ! નવ તત્ત્વો પરદ્રવ્ય