________________
૧૮૮
જ્ઞાયક સ્વરૂપ પ્રકાશન દિવસ આ કરું-આ. કરું-આ કરું-આ કરું ક્યાંય શાંતિ સુખથી ચેનથી બેસી શકતો નથી. આહાહા !
પર્યાય સત્ છે એમ જે જાણે તેની દૃષ્ટિ દ્રવ્ય ઉપર જાય છે. પર્યાય સત્ જાણે નિરપેક્ષ એની દૃષ્ટિ દ્રવ્ય સામાન્ય ઉપર જઈને અનુભવ થાય છે. એ પર્યાય જો નિરપેક્ષ હોય તો દ્રવ્યસ્વભાવ તો અનાદિ અનંત નિરપેક્ષ જ હોય તેને કોઈની અપેક્ષા ન જ હોય. એ વાત કરે છે.
પોતે પોતાથી સિદ્ધ હોવાથી દ્રવ્યની સિદ્ધિ બતાવવા માટે પર્યાયની સિદ્ધિ કરી. અનાદિ સત્તારૂપ છે. અનાદિઅનંત-અનાદિ અનંત છે છે ને છે ત્રણેકાળે છે. અનાદિ સત્તારૂપ હોવાથી કદી વિનાશ પામતો નહીં હોવાથી, પામતી નહીં હોવાથી નહીં, પામતો નહીં હોવાથી દ્રવ્યની વાત કરે છે. પામતો તે દ્રવ્યનું લખાણ છે. વિનાશ નહીં પામતો હોવાથી અનંત છે. અનાદિ અનંત વસ્તુ, નિરપેક્ષ છે અનાદિ અનંત. ઉત્પાદવ્યયની જેને અપેક્ષા નથી એવો ધ્રુવ પરમાત્મા સત્ છે. આહાહા ! ઉત્પાદ વ્યયથી નિરપેક્ષ છે તો તેના વિશેષણોથી તો નિરપેક્ષ હોય હોય ને હોય જ. બંધ અને મોક્ષ એ ઉત્પાદ વ્યયના વિશેષણ છે. ઉત્પાદ વ્યય પર્યાયનો સ્વભાવ છે. બંધમોક્ષ તો પર્યાયની ઉપાધિ છે. બંધ અને મોક્ષ એ ઉત્પાદ વ્યયની ઉપાધિ છે. એ ઉપાધિથી તો રહિત આત્મા છે પરમાત્મા, પણ એ ઉત્પાદ વ્યય જે પર્યાયનો સ્વભાવ છે તેનાથી પણ આત્મા રહિત છે નિરપેક્ષ છે. એવા આત્માને દૃષ્ટિમાં લે એવો આત્મા ઉપાદેય છે. એની નજર કરી લે. આહા !
છઠ્ઠી ગાથા ઘણી ઊંચી છે. આખો ૪૧૫ ગાથાનો આમાં માલ ભરેલો છે. પછી ૪૧૫ ગાથાના મૂળીયા આમાં છે. આમાંથી ૪૧૫ ગાથાની ઉત્પત્તિ થઈ છે. કેમકે શિષ્યનો પ્રશ્ન જ એવો છે. શુદ્ધાત્માનું સ્વરૂપ શું અને એનો અનુભવ કેમ થાય? એ બે પ્રશ્ન એક સાથે મૂક્યા છે. એમાં પહેલો પારો શુદ્ધાત્માનું સ્વરૂપ કહેશે અને બીજા પારામાં શુદ્ધાત્માનો અનુભવ કેમ થાય તેની પ્રક્રિયા કહેશે. આહા !
જે પોતે પોતાથી સિદ્ધ હોવાથી અનાદિ સત્તારૂપ છે. સત્તા એટલે હોવારૂપ, અતિરૂપ છે, છે ને છે. કદી વિનાશ પામતો નહીં હોવાથી, આત્માનો કોઈ દિવસ નાશ નથી થતો. આ મનુભાઈ ગયા અહીંથી તો એના આત્માનો નાશ થઈ ગયો હશે? કોને રોવો છો તમે? રોવાનું તો આત્માનો નાશ થયો હોય તો રોવાનું હોય, પણ આત્માનો નાશ તો થતો નથી. અનાદિ સત્તારૂપ છે. આમાં લખ્યું છે ઈ છે, એવું સ્વરૂપ છે. આહાહા !
કાલે તો મેં અમસ્તી જ ઉપર, ઉપરથી વાત કરી'તી ખાલી. મને તો ખબરેય પણ ન હતી. એમ કહ્યું'તું કે ક્યારે આ આત્માનું આયુષ્ય પૂરું થાય મનુભાઈ જતા રહ્યા. ત્વરાએ