________________
૧૪૦
જ્ઞાયક સ્વરૂપ પ્રકાશન નોકર્મનું લક્ષ છોડી દે. પુણ્ય પાપ છોડવા નથી, કર્મ છોડવા નથી. (શ્રોતા :- કાંઈ છોડવું નથી) છોડવું ગ્રહવું સ્વભાવમાં છે જ નહીં. એ તો અપોહક છે. ગ્રહણ ત્યાગથી શૂન્ય છે. માત્ર તું એનું જાણવાનું છોડી દે. બંધ કરી દે. ઈન્દ્રિયજ્ઞાન બંધ થશે. ઈન્દ્રિયજ્ઞાન બંધ થાય એટલે વિષયને સેવતો'તો તું, પ્રતિમાની સામે વિષયને સેવતો'તો ઈ, બેન ! એ બંધ કર્યું
જ્યાં, ત્યાં જ્ઞાનને સેવવા માંડ્યો. ત્યાં જ્ઞાનની ઉપાસના થઈ. જ્ઞાનને સેવે છે. ઈ વિષયને સેવવાનું બંધ કર. વિષયને સેવે ને જ્ઞાનને સેવે એ એક સાથે બેય નહીં થાય.
જ્ઞાનને સેવે છે તે વિષયને સવતો જ નથી. અને વિષયને સેવે છે તે જ્ઞાનને સેવતો જ નથી. પણ પરને જાણે છે એમાં વિષયની સેવા ? હા. એ વિષયને સેવે છે. વિષય એટલે પાંચ ઈન્દ્રિયના વિષયમાં, એ વિષયની વાત નથી. (શ્રોતા :- પરને જાણવું એ વિષય છે) પરને જાણવું એ વિષય છે. અને કષાય અનુસાર કર્તાબુદ્ધિ કરવી એ કષાય છે. વિષય ને કષાયની બે લીટી છે. (શ્રોતા:- પહેલાં વિષય છે) વિષય છે પહેલો શબ્દ. વિષયપૂર્વક જ કષાય થાય. વિષય ન હોય તો કષાયનો જન્મ જ ન થાય. (શ્રોતા :- પરને જાણે નહીં તો કષાયનો જન્મ જ ન થાય). ન થાય. માટે પહેલું જ તું પરને જાણવાનું બંધ કરી દે એ કષાયને જીતવાનો ઉપાય છે. મિથ્યાત્વરૂપી કષાયને જીતવાનો ઉપાય આ છે. બેન ખુશ છે.
મૂળ વાત છે, આ છઠ્ઠી ગાથા, છઠ્ઠી ગાથા બાર ગાથા સુધીમાં સંક્ષેપ રુચિવાળો જીવ સમ્યક્ પામે છે. વિસ્તાર રુચિવાળા માટે ૪૧૫ ગાથા છે. કોઈ પાકેલો પૂર્વનો સંસ્કારી, વર્તમાન કોઈ ઉત્કૃષ્ટ યોગ્યતાવાળો જીવ હોય, ભલે પૂર્વના સંસ્કાર નહોય, તો પણ પામી જાય બાર ગાથામાં એમ સંતોની વાણીમાં આવ્યું છે. એના જ્ઞાનમાં આવ્યું છે. સમયસારની પીઠીક છે અને બારમાં પણ છઠ્ઠી ગાથા. (શ્રોતા :- બારમાં પણ છઠ્ઠી ગાથા, પહેલી ગાથા) પહેલી ગાથા. જ્ઞાયકભાવનો જન્મ છ8ી ગાથામાં થયો. પાંચ ગાથા સુધી આત્માનું નામ જ્ઞાયક રાખ્યું જ નહીં. જીવ પદાર્થ, જીવ પદાર્થ એમ કહ્યા કરે “જ્ઞાયક' શબ્દ બોલ્યા નહીં. આહાહા !
પ્રતિમાને જાણતા અજ્ઞાની જીવને પાપ અને પુણ્ય બે તત્ત્વ ઊભા થાય છે. પાપ કેમ? કે જે જ્ઞાન જેનું છે એને જાણતો નથી, અને પર દ્રવ્યને જાણવા જવું એ મિથ્યાત્વનું પાપ, અધ્યવસાન, ભ્રાંતિ, શાસ્ત્રમાં ઉલ્લેખ છે. (શ્રોતા :- હા. ભ્રાંતિ-અધ્યવસાન) છ દ્રવ્યને જાણ, અનેરા જીવ, પુદ્ગલ ધર્મ, અધર્મ, આકાશ ને કાળ, તો પાપ થશે. અને સાથે પ્રતિમા છે નિમિત્તપણે તો પુણ્ય પણ થશે.
તું તારા બાળકને જોઈશ તો બે પ્રકારના પાપ થાશે. તારા બાળકની સામે નજર કરીશ, આશિષની સામે, તો બે પ્રકારના પાપ થાશે. સમજી ગયા. પ્રફુલાબેન, આશિષની