Page Text
________________
૧૨ ૨
જ્ઞાયક સ્વરૂપ પ્રકાશન શરૂઆત છઠ્ઠી ગાથાથી થાય છે. આજે છઠ્ઠી ગાથાનો સ્વાધ્યાય આપણે કરવો છે.
હવે પ્રશ્ન ઉપજે છે કે, એવો શુદ્ધાત્મા કોણ છે? શુદ્ધાત્મા તો છે. આપ કહેવા માંગો છો, એ તમારા જ્ઞાનમાં આવી ગયો છે, અમારા જ્ઞાનમાં આવ્યો નથી શુદ્ધાત્મા. એવા શુદ્ધાત્માનું સ્વરૂપ કેવું છે? કે જેને જાણવો જોઈએ અનુભવવો જોઈએ. તેનો અનુભવ કેમ થાય? એ બે પ્રશ્ન શિષ્ય મૂક્યા. શુદ્ધાત્માની વાત કરતાં પહેલે ધડાકે આત્માને શુદ્ધ એટલા માટે કહેવામાં આવે છે કે જે પ્રમત્ત અપ્રમત્તથી રહિત છે. માટે આત્મા શુદ્ધ કહેવાય છે. આત્મા ત્રણે કાળ શુદ્ધ રહી ગયો છે. શુદ્ધ થાય છે તે આત્મા નથી. શુદ્ધ છે તે આત્મા છે. સમજી ગયા. અને તે શુદ્ધ કેમ છે? કે પ્રમત્ત અને અપ્રમત્તથી ભિન્ન છે માટે તે શુદ્ધ છે. તે તો તે જ છે. શુદ્ધની વ્યાખ્યા સીધી કરી કે પ્રમત્ત અપ્રમત્તથી રહિત છે માટે શુદ્ધ છે.
કુંદકુંદ ભગવાનની ગાથાનો અર્થ પહેલાં લઈ લઈએ. જે જ્ઞાયકભાવ છે તે “જે છે તે', જ્ઞાયકભાવ “જે છે “તે”, જ્ઞાયકભાવ છે, પણ તે શુદ્ધ કેમ છે હવે? તેની વ્યાખ્યા કહે છે જ્ઞાયકભાવ તો સ્થાપ્યો, કે જે જ્ઞાયકભાવ છે તે, અપ્રમત્ત પણ નથી અને પ્રમત્ત પણ નથી. એ રીતે તેને શુદ્ધ કહે છે. શુદ્ધ થાય છે તે આત્મા નથી, શુદ્ધ છે તે આત્મા છે, અને શુદ્ધાશુદ્ધ પર્યાયથી ભિન્ન છે. શુદ્ધ અને અશુદ્ધ જે પર્યાયો થાય, વિશેષ અપેક્ષામાં. તેનાથી ભગવાન સામાન્ય ચિદાનંદ આત્મા રહિત હોવાના કારણે એ શુદ્ધ રહી ગયો છે, પર્યાયથી ભિન્ન માટે શુદ્ધ.
પહેલાં જ્ઞાયકભાવ છે એમ કહ્યું. હવે એ શુદ્ધ કેવો છે? કહેવાનો આશય તો શુદ્ધ છે એમ કહેવું છે, એનું કારણ આપ્યું કે શુદ્ધ શા માટે છે? કે પ્રમત્ત ને અપ્રમત્ત, અશુદ્ધ પર્યાય ને શુદ્ધ પર્યાય, એ બે થી રહિત છે. પરસમય અને સ્વસમયથી આત્મા રહિત છે. સ્વ સમય પણ આત્મા નથી અને પરસમય પણ આત્મા નથી, એ બે પ્રકારના પરિણામથી આત્મા ભિન્ન છે. માટે અમે આત્માને શુદ્ધ કહીએ છીએ. ‘શુદ્ધ કથાય એટલે શુદ્ધ કહેવામાં આવે છે, એવું સ્વરૂપ છે.
હવે એવો આત્મા જેને દૃષ્ટિમાં આવ્યો અને અનુભવ થઈ ગયો અને જ્ઞાયક, જ્ઞાયકપણે જણાયો, તે જ્ઞાયક આત્મા વળી, જે જ્ઞાતઃ જ્ઞાયકપણે જણાયો, જાણનારપણે જણાયો, એમ જાણવામાં અનુભવમાં આવ્યો. તે સર્વ અવસ્થામાં હું જાણનાર જ છું એમ જણાયા કરે છે. કોઈ પણ અવસ્થા ભજો બહારની, પણ જ્ઞાત જ્ઞાયકપણે જણાયો એમ, જણાશે નહિ. જણાયો અનુભવમાં આવી ગયું કે હું જ્ઞાયક છું. પછી કોઈપણ હર હાલતમાં જ્યાં સુધી એનો મોક્ષ ન થાય ત્યાં સુધી, પછી એ જીવ, મનુષ્ય કે દેવગતિમાં હોય અને કોઈપણ પ્રકારના શુભાશુભ પરિણામ થાય એ પરિણામ જ્ઞાનમાં શેય થાય. ત્યારે પણ જ્ઞાયકભાવ
| SR No. | 008241 |
| Book Title | Gnayak Swaroop Prakashan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Lalchandra Pandit |
| Publisher | Digambar Jain Kundamrut Kahan |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 487 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Spiritual, & Discourse |
| File Size | 3 MB |