Page Text
________________
પ્રવચન નં. ૭ નહિ, અજ્ઞાન છે. આહા ! શેયથી જ્ઞાન ત્રણકાળમાં થાય નહિ. આહા !
કર્તા કર્મ સંબંધ તો નથી જોયની સાથે, પણ નિમિત્ત-નૈમિત્તિક સંબંધનો ત્રિકાળ અભાવ છે. આહાહા ! પછી જ્યારે જ્ઞાન થાય ત્યારે ભૂતનૈગમનયે એમ કહેવાય કે શાસ્ત્રથી જ્ઞાન થયું. પણ એનાથી થયું નથી. જેટલી વ્યવહારની વાત હોય અને અસત્યાર્થ જાણી તેનું શ્રદ્ધાન છોડી દેજે કે શાસ્ત્રથી જ્ઞાન અત્યાર સુધી કોઈને થયું નથી. અત્યાર સુધી ગુરુદેવને પણ સમયસારથી જ્ઞાન થયું નથી. એના આત્માથી થયું હતું ત્યારે પૂર્વ પર્યાયમાં શાસ્ત્ર નિમિત્ત હતું તો તેનાથી થયું એમ ઉપચારથી કહેવામાં આવે. આ ઉપચારને અનુપચાર માન્યો. વ્યવહારને નિશ્ચય માન્યો તો સંસારનું બીજ છે. આહા !
ગુરુદેવને સમયસાર શાસ્ત્રથી જ્ઞાન થયું નથી. સમયસાર આત્માથી થયું છે, પણ સમયસાર શાસ્ત્રથી થયું નથી. સમયસાર સ્વરૂપ આત્માથી થયું છે. પણ સમયસાર શાસ્ત્રથી થયું નથી. ગુરુદેવને તમે પૂછ્યું હતું? પૂછવાની કાંઈ જરૂર નથી. બધાને આમ જ થાય. એકને થાય તો બીજાને એમ જ થાય. શાસ્ત્રાથી જ્ઞાન થઈ શકે નહિ. એ જોય છે.
શિષ્ય કહે છે, કર્તા-કર્મ સંબંધ ન હોય તો કાંઈ નહિ પણ ઈ નિમિત્ત તો ખરું કે નહિ? જ્ઞાનમાં એ નિમિત્ત થાય કે નહિ? કે જ્ઞાનમાં આ શેય નિમિત્ત ન થાય. સાહેબ પણ કાંઈક નિમિત્ત તો જોઈએ ને? નિમિત્ત જોઈએ છે ને? ઊભો રહે. આ પરશેય નિમિત્ત નથી. પેલા ધડાકો કર કે આ નિમિત્ત નથી ત્યારે જે જ્ઞાન પ્રગટ થાય તે ઉપાદાન છે અને એનું લક્ષ જ્ઞાયક ઉપર છે તો જ્ઞાયકને નિમિત્ત કહેવામાં આવે છે. નિમિત્ત, ઉપાદાન બેય તારે જોઈતું હોય તો તારામાં છે, અંદરમાં છે. નિમિત્ત પણ તારામાં અને ઉપાદાન પણ તારામાં. પર | નિમિત્તનું લક્ષ છોડી દે. આહા !
યથી જ્ઞાન થતું નથી. શેયનું જ્ઞાન થતું નથી. ત્યારે કોનું જ્ઞાન થાય છે? કે આત્માનું જ્ઞાન થાય છે અને આત્માથી જ્ઞાન થાય છે તે વ્યવહાર. આત્માથી આત્માનું જ્ઞાન થાય છે તેમ કહેવું તે વ્યવહાર. જ્ઞાન જ્ઞાનથી થાય છે તે નિશ્ચય છે. જ્ઞાન જ્ઞાનથી થાય છે ત્યારે તેનું લક્ષ જ્ઞાયક ઉપર છે, તો જ્ઞાયકથી, આત્માથી આત્માનું જ્ઞાન થયું એમ વ્યવહાર કહેવામાં આવે છે. આહાહા ! ઝીણું ઘણું. ઝીણું તો છે. દોઢસો નંબરનું સૂતર છે આ. સો નંબરનું સૂતર નથી.
પ્રભુ, તે તારા આત્માની વાત સાંભળી નથી અને જ્ઞાન કેમ પ્રગટ થાય એ વાત બરાબર તને ખ્યાલમાં આવતી નથી. તને તો એમ છે કે શાસ્ત્રથી જ્ઞાન થાય, શાસ્ત્રથી જ્ઞાન થાય. એટલે આખો દિવસ શાસ્ત્રની સન્મુખ સ્વાધ્યાય કરવા મંડી ગયો. એનો અર્થ સ્વાધ્યાય છોડીને દુકાને જવાની વાત નથી. અહીં નીચે ઉતરવાની વાત નથી. અહીં ઉપર
| SR No. | 008241 |
| Book Title | Gnayak Swaroop Prakashan |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Lalchandra Pandit |
| Publisher | Digambar Jain Kundamrut Kahan |
| Publication Year | 2007 |
| Total Pages | 487 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati, Spiritual, & Discourse |
| File Size | 3 MB |