Dravya Svabhaav Paryaya Svabhaav

SR No.: 008236
Original Sutra Author: N/A
Author: Lalchandra Pandit
Publisher: Digambar Jain Kundamrut Kahan
Publication Year: 1999
Total Pages: 276
Language: Gujarati
Classification: Book_Gujarati, Spiritual, & Discourse
File Size: 2 MB

Page 187

Version 001: remember to check http://www.AtmaDharma.com for updates
દ્રવ્ય સ્વભાવ પર્યાય સ્વભાવ-૯૩ કર્મ કરે છે. વિકારમાં કર્મ નિમિત્ત છે; રાગમાં કર્મ નિમિત્ત છે અને વીતરાગ ભાવમાં આત્મા નિમિત્ત છે, તો એને કોઈ કર્તાપણાનો કે જ્ઞાતાપણાનો ઉપચાર આવે કે ન આવે? ન આવે, કેમ કે “થવા યોગ્ય થાય છે.”
(શ્રોતા-સ્વભાવથી જ થાય છે.) સ્વભાવથી જ થાય છે. (“થવા યોગ્ય થાય છે,') “થવા યોગ્ય’ કહ્યું એટલે પર્યાયનો સ્વભાવ આવી ગયો. કોઈ નય ન આવી. પર્યાયને એના સ્વભાવથી જોતાં, એની કરવાની બુદ્ધિ છૂટી જાય છે. ને કરવાનો ઉપચાર પણ છૂટી જાય છે. બેય દોષ નીકળી જાય છે. ગહન છે.
(શ્રોતા- “થવો યોગ્ય થાય છે ને જાણનારો જણાય છે,') સાચી વાત છે, આ આખા પાનાનો સાર એ છે કે “થવા યોગ્ય થાય છે, કેમ કે આ પ્રકરણ પર્યાય સ્વભાવનું ચાલે છે. “થવા યોગ્ય થાય છે,' આહાહા! કોઈ ઉપાદાન કર્તાએ નથી અને કોઈ નિમિત્ત કર્તાએ નથી. (“થવા યોગ્ય થાય છે.') જ્યાં “થવા યોગ્ય થાય છે.” જ્ઞાનમાં આવવા લાગ્યું, ત્યાં કર્તબુદ્ધિ અને કર્તાનો ઉપચાર છૂટવા લાગ્યો, અને જાણનારો જણાઈ જાય છે.' (શ્રોતા- શાંતિથી જણાઈ જાય છે.) શાંતિથી ! (શ્રોતા- “થવા યોગ્ય થાય છે,’ એમ પર્યાયના સ્વભાવને દેખે તો પર્યાય સ્વભાવ પણ એને પક્ષીતિક્રાંત ભાસે હોં!! (શ્રોતા-પર્યાય સ્વભાવ પણ પક્ષાતિક્રાંત ભાસે ને?) પર્યાયનો સ્વભાવ જ ભાસવા લાગ્યો ને? પર્યાયને પર્યાયના સ્વભાવથી જુઓ તો દષ્ટિ દ્રવ્ય ઉપર આવી જાય.
(પર્યાયને પર્યાયના સ્વભાવથી જોતાં દષ્ટિ દ્રવ્ય ઉપર આવી જાય.) હું.... પરિણામ સત્ અહેતુક છે, એને કોઈની અપેક્ષા નથી. એ તો નિરપેક્ષ સત્ છે ને? (એને કોઈની અપેક્ષા નથી.) સત્ નિરપેક્ષ જ હોય, સત્ કોઈ દિ સાપેક્ષ ન હોય. (બરાબર છે.) સાપેક્ષ કર્યું તો એ વ્યવહાર થઈ ગયો. પર્યાય પણ સત્ છે ને? આહાહા ! “થવા યોગ્ય થાય છે,’ એ નિરપેક્ષ જોયું એણે.
(શ્રોતા- (સત્) સાપેક્ષ હોતા નહીં, સાપેક્ષતાસે તો ઉસકા કથન હોતા હૈ નિરપેક્ષ હી હોતા હૈ) સમજાનેકે લિયે સાપેક્ષ આતા હૈ. (શ્રોતા-સમજાને કે લિયે સાપેક્ષ કથન કિયા તો સાપેક્ષ હી માનને લગા.) માનને લગા તો દષ્ટિ વિપરીત હુઈ.
વ્યવહાર પરમાર્થનો પ્રતિપાદક કહ્યો તો વ્યવહારને અનુસરવા લાગ્યો. (બરાબર છે.) (શ્રોતા-સમજાને કે લિયે સાપેક્ષ કહા “થવા યોગ્ય થાય છે,' “થવા યોગ્ય થાય છે,' એમ કહે તો એ કંઈ સમજે નહીં.) ન સમજે. (શ્રોતા-સમજવાનો પાઠ પણ ઈ જ છે.) હા ! સમજવાનો વિષય
Please inform us of any errors on Rajesh@ AtmaDharma.com