Page Text
________________
93
છેવટે અગ્નિ પ્રજ્વલિત કર્યો અને પોતાના શરીર નું માંસ કાપી કાપી ને તે અગ્નિમાં હોમવા માંડ્યું.
તેણે આમ કરવા માંડ્રયું એટલે અગ્નિ-દેવ ને વિચાર થયો કે-હું સઘળા દેવતાઓના મુખ-રૂપ છું, તેમાં બ્રાહ્મણ નું માંસ પડવાથી સધળા દેવતાઓના ગળા બળીને ભસ્મ થઇ જવાનો સંભવ છે. તો હવે આમ થવા દેવું તે યોગ્ય નથી. આવા વિચારથી ઝળહળતી ઝાળ-વાળા અગ્નિ-દેવે દાફૂરને પ્રત્યક્ષ-રૂપ થી દર્શન આપીને કહ્યું કેહે,ધીર બાળક, તું મારી પાસે થી જે જોઈતું હોય, તે વરદાન માગી લે.
ત્યારે દાફૂરે અગ્નિ-દેવ ની સ્તુતિ અને પૂજન કરીને કહ્યું કે-હે ભગવન,આ સઘળી પૃથ્વી અશુદ્ધતા થી ભરેલી છે, તેમાં મને ક્યાંય રહેવાનું પવિત્ર સ્થળ મળતું નથી,માટે મને વૃક્ષો પર સ્થિતિ કરવાની શક્તિ આપો. એટલે અગ્નિદેવ "તથાસ્તુ" કહીને ત્યાં થી અંતહિત થઇ ગયા. ત્યારે સિદ્ધ થયેલો દાશૂર પૂનમ ના ચંદ્ર ની જેમ શોભવા લાગ્યો.
(૪૯) કઇંબ-વૃક્ષ નું વર્ણન
વસિષ્ઠ કહે છે કે-હે,રામ,તે પછી દાશરે વન ની મધ્યમા ઊગેલ એક ખૂબ મોટું કદંબ ના વૃક્ષ ને જોયું. (અહીં તે કદંબ ના વૃક્ષનું અનેક જાતના અલંકારો આપીને બે પાન ની અંદર વર્ણન કર્યું છે)
(૫૦) કદંબ પર બેઠેલા દાશરે દશે દિશાઓ ને દીઠી
વસિષ્ઠ કહે છે કે-હે રામ,પછી પૃથ્વીનાં સર્વ સ્થળોમાં જેને અપવિત્ર-પણા ની શંકા હતી,તેવો એ દાશુર, ફળો અને પલ્લવો થી શોભી રહેલા અને જાણે પુષ્પોનો પહાડ હોય એવા એ કદંબ ને જોઈને મનમાં બહુ આનંદ પામ્યો.અને તેના પર ચડ્યો.
વનમાં જાણે આકાશને અને પૃથ્વીને સ્થિર રાખવા નો થાંભલો ઉભો કર્યો હોય એવો એ કદંબ ઉંચો હતો. એ કદંબ ની આકાશ સુધી પહોંચતી એક શાખા ના છેલ્લા પાંદડા પર જઈને દાશુર બેઠો, અને ત્યાં હવે કોઈ પણ જાતની અપવિત્ર-પણાની ચિંતા નહિ રાખતાં એકાગ્ર-પણાથી તપ આરંભ્ય.
એક દિવસ દારૃર નવાં પલ્લવો ના બનેલા કોમળ આસન પર બેઠો હતો, ત્યારે તેણે કૌતુક થી ચપળ થયેલાં નેત્રો વડે જરા-વાર સઘળી (દશ) દિશાઓને જોઈ.(અહીં દશે દિશાઓ નું અલંકારિક લાંબુ વર્ણન કર્યું છે).
(૫૧) બાથરે વન-દેવી ને પત્ર આપ્યો અને તે પુત્ર ને જ્ઞાન આપ્યું
વસિષ્ઠ કહે છે કે-હે,રામ,કદંબ ની ઉપર રહેલો અને દારુણ તપ કરવામાં શૂરતા ધરાવનારો તે દાક્રૂર, ત્યારથી તપસ્વીઓના આશ્રમોમાં 'કદંબાસુર' નામથી ઓળખાવા લાગ્યો. એ કદંબ ની ઉંચી શાખા પર બેસીને જરા વાર દિશાઓને જોઈને, તેણે અંતઃકરણને તરત જ તેમાંથી પાછું વાળી લીધું અને પદ્માસન વાળીને બેઠો. પછી "પરમ અર્થ (પરમાર્થ) થી અજાણ,માત્ર ક્રિયાઓ (વૈદિક કર્મો) માં જ તત્પર રહેલા અને સંસાર-સંબંધી ફળો ના સંકલ્પ-રૂપી કંગાળ-પણા થી ભરેલા "મન" થી " (સકામ) યજ્ઞો કરવા લાગ્યો.
એકાગ્ર ચિત્ત-વાળા તે દાફૂરે, સામાન્ય યજ્ઞ થી માંડીને અશ્વમેઘ (મોટામાં મોટા) યજ્ઞ ની સઘળી ક્રિયાઓ (કર્મો) પોતાના "મન" થી જ કરી,અને આવા માનસિક યજ્ઞો થી દશ વર્ષ સુધી દેવતાઓનું યજન (પૂજન) કર્યું. એટલા કાળ (સમય) સુધી "વેદોક્ત કર્મો" (ક્રિયાઓ) કરવાને લીધે તેનું મન રાગ-દ્વેષ વગેરે મળો થી મુક્ત થયું.
| SR No. | 008126 |
| Book Title | Yog Vaasishtha Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Anil Pravinbhai Shukla |
| Publisher | Anil Pravinbhai Shukla |
| Publication Year | 2014 |
| Total Pages | 301 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Other |
| File Size | 6 MB |