Page Text
________________
41
પાસેથી,"શબ્દ-વગેરે વિષયો-રૂપી-રત્નો" ખરીદે છે. ચક્ષુઓ-વગેરે (ઇન્દ્રિયો) રૂપ નવ-દરવાજાઓમાંથી પવનરૂપી રહેવાસીઓ,નિરંતર આવ-જાવ કર્યા કરે છે. "મોં-રૂપી-દરવાજા" માં જરાતરા દેખાતા,દાંતો-રૂપી-"તોરણો" ગોઠવાયેલાં છે. અને તે "મોં-રૂપી-દેવળ" માં ધૂમતી "જીભ-રૂપી ચંડિકા દેવી" ભોજન-રૂપી બલિદાનને ચાવ્યા કરે છે. કાનના બે છિદ્રો-રૂપી-"કૂવાઓ" શોભી રહ્યા છે. મૂત્રાશય-ગુદા- વગેરે-ટૅટ-ફરવાની જગ્યા-રૂપ જગ્યાની સમીપમાં વિષ્ટા-રૂપી કાદવ બન્યા કરે છે.
ચિત્ત-રૂપી-બગીચાની જગ્યામાં "આત્મ-ચિંતન-રૂપી-સ્ત્રી" સર્વદા ક્રીડા કર્યા કરે છે. "બુદ્ધિ-રૂપી-ચામડાની દોરી" થી,બંધાયેલા "ઇન્દ્રિયો-રૂપ-ચપળ વાંદરાઓ" વધારે ટકી શકતા નથી. "મોં-રૂપી-બગીચા" માં "હાસ્ય-રૂપી-પુષ્પો" ઉઘડી રહ્યા છે. આવી રીતે સર્વ પ્રકારની શોભાથી ચળકતી,શરીર-રૂપી-મોટી નગરી,એ શરીર અને મનને જાણનાર જીવન-મુક્ત ને હિતકારી થાય છે, તે તેને સુખ આપે છે - દુઃખ દેતી નથી. જયારે, અજ્ઞાની ને તે અંનત દુઃખોના ભંડાર-રૂપ છે.
હે, રામ આ નગરી નાશ પામે તો,જ્ઞાની ને થોડી જ હાનિ છે, અને તે હોય ત્યાં સુધી તેના પ્રતિ -અનાસક્તિ હોવાથી, તે જ્ઞાની ને-ભોગ અને મોક્ષ બંને નું સુખ છે.એટલા માટે જ્ઞાની ને તે સદા સુખ-દાયી જ છે. જ્ઞાની પુરુષ આ (શરીર-રૂપી) નગરીમાં બેસીને સંસારમાં સર્વ પ્રકારના ભોગ અને મોક્ષ ના સુખ લેવા માટે સારી રીતે વિનોદ કરે છે. એટલા માટે એ (શરીર-રૂપી) નગરી,જ્ઞાની પુરુષનો "રથ" (વાહન) કહેવાય છે. જ્ઞાનીને આ નગરીમાં રહેવાથી જ,શબ્દ-સ્પર્શ-રૂપ અને ગંધ-રૂપ બંધુઓની સગવડો મળે છે. એટલા માટે આ નગરી જ્ઞાની ને સુખ (લાભ) આપનારી છે.
હે,રામ,આ નગરી "સુખ-દુઃખ આપનારી ક્રિયાઓ"ને પોતાની મેળે જ ઉઠાવ્યા કરે છે, એટલા માટે આ નગરી, "જ્ઞાની-પુરુષ-રૂપ-રાજા" ને માટે તે ક્રિયાઓ થી થતી) સઘળી વસ્તુઓનો સંગ્રહ કરવા માટે યોગ્ય જ છે. આ નગરીમાં રાજ્ય કરતો જ્ઞાની પુરુષ,ઇન્દ્રની પેઠે,સંતાપો થી રહિત થઇ સ્વસ્થ-પણાથી રહે છે. અને "મન-રૂપી-મસ્ત ધોડા"ને યોનિ-રૂપ ભયંકર ખાડાઓમાં પડવા દેતો નથી.તથા, તે કોઈ બીજા "લોભ-રૂપી" રાજાને પોતાની "બુદ્ધિ-રૂપી-કુંવરી" ને આપતો પરણાવતો) નથી.
"અજ્ઞાનરૂપી-શત્રુ" આ જ્ઞાન-રૂપી રાજાના છિદ્રને જોવા પામતો જ નથી.(એટલે ત્યાં તે ધુસી શકતો નથી) આ નગરીમાં રહેલ જ્ઞાની-રૂપી રાજા "સંસાર-રૂપી શત્રુનાં,ઊંડા મૂળો કાપ્યા કરે છે. જે,"તૃષ્ણા-રૂપી પ્રવાહ" ની "મોટી ચકરીઓવાળું" અને "કામ-ભોગ-રૂપી-દુષ્ટ-સિંહો-વગેરે-રૂપ" "સંસાર-રૂપી-વન' છે, તેમાં જ્ઞાની પુરુષ ભૂલે ચુકે પણ ખેંચી કે ખોવાઈ) જતો નથી.
બ્રહ્માકાર-વૃત્તિમાં આરૂઢ થયેલો,તે જ્ઞાની-પુરુષ-રૂપી રાજા,અંદર અને બહાર પરમાત્મા નાં જ દર્શન કરે છે. તેથી તે "ઉપનિષદો-રૂપી-નદી"ઓના સંગમ-રૂપી-તીર્થો" માં સર્વદા નાહ્યા કરે છે. કામ-ભોગ-વગેરે ઇન્દ્રિયોના સુખો નો ઉપભોગ લેવા પર તે દૃષ્ટિ નાખતો જ નથી,અને, "ધ્યાન" નામના અલૌકિક અંતઃપુરમાં વિનોદ (આનંદ) થી નિત્ય રહ્યા કરે છે.
ઇન્દ્રને જેમ પોતાની નગરી (સ્વર્ગ) સુખદાયી છે, તેમ ભોગ અને મોક્ષ એ બંને ને આપનારી, આ-શરીર-રૂપી નગરી,આત્મજ્ઞાની-પુરુષ-રૂપી-રાજા ને સર્વદા સુખદાયી છે.અને - જેમ ઘડામાં રહેલા આકાશને જો ધડાનો નાશ થાય તો-કશી હાનિ થતી નથી, તેમ,જીવનમુક્ત પુરુષને દેહ-રૂપી-નગરી નો નાશ થતાં કશી હાનિ થતી નથી. આ શરીર-રૂપી નગરીમાં રહેલો જ્ઞાની-પુરુષ-રૂપ-રાજા,પોતે સર્વવ્યાપક હોવા છતાંપણ -
| SR No. | 008126 |
| Book Title | Yog Vaasishtha Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Anil Pravinbhai Shukla |
| Publisher | Anil Pravinbhai Shukla |
| Publication Year | 2014 |
| Total Pages | 301 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Other |
| File Size | 6 MB |