Page Text
________________
બ્રહ્મા-વગેરેને પણ પોતાના સ્વરૂપમાં જ ભ્રાન્તિને લીધે, આ બ્રહ્માંડ- રૂપી લાંબુ અને મોટું સ્વપ્ર -પોતાની અંદર જ ઉઠેલું છે.
વાસના ના ઉદય પ્રમાણે વિવર્ત પામવાનું ચૈતન્ય માં સામર્થ્ય જ છે.અને, જેમ,પાંદડાં-ફળો વગેરે તેના બીજમાં રહેલાં છે, તેમ સર્વ વાસનાઓ ચૈતન્યમાં જ રહેલી છે.
"જગત" ની અંદર "જીવ-રૂપ પરમાણુઓ" અને "જીવો" ની અંદર "જગત-રૂપ પરમાણુઓ" પ્રતીત થાય છે, તે આશ્ચર્ય નથી-કારણકે-જીવ અને જગત એ બંને બ્રહ્મ-રૂપ હોવાથી,તે આકાશ-તુલ્ય છે.
હે,રામ,આમ સમજી ને તમે "જગતોની અને જીવોની પરસ્પરમાં સ્થિતિ કેમ સંભવે?" માટે-એ ભ્રાંતિ ને છોડી દો. ચૈતન્ય-રૂપ-જીવ, પોતાના જ અંશ-રૂપ દેશ,કાળ,ક્રિયાઓ અને દ્રવ્યો થી બનેલાં જગતને - જાણે તે જગત,બીજાં હોય તેમ માની લે છે. પણ તે જગત કોઈ રીતે ભિન્ન સંભવતાં નથી.
બ્રહ્મથી માંડી કીડા સુધીના જીવોને "સ્વપ્ર ની પેઠે" પોતાની અંદર પોતાની મેળે જ દેખાતા એ"ચૈતન્ય-રૂપ-અંશ-શરીર" -ને- ભ્રાંતિ થી "સ્થળ શરીર " માની લેવામાં આવ્યું છે. જે કંઈ આ જગત ફુરેલું છે, તેનો કોઈ પણ અંશ વાસ્તવિક રીતે બ્રહ્મ થી જુદો પડતો નથી.પણ,ચૈતન્ય ના સૂક્ષ્મ અંશો-રૂપી જીવો પોતાના-રૂપ- જગતને" ભ્રાંતિ થી જુદું માનીને તેનો સ્વાદ લીધા કરે છે.
અત્યંત વિસ્તીર્ણ આકારવાળો આ "બ્રહ્માંડ-રૂપી-વન-ખંડ" કે જે ચૈતન્ય ના એક પરમાણુ-રૂપ છે, તે અમસ્તો જ જોવામાં આવે છે. કારણકેદૃશ્ય (જગત) ના બીજ-રૂપ ચૈતન્ય-એ સર્વવ્યાપક છે,અને અવિનાશી છે. તેમ છતાં,તે સઘળાં બ્રહ્માંડો ને જોવા માટે અજ્ઞાની જીવ પોતાથી બહાર જુએ છે, અને જ્ઞાની જીવ તેમને પોતાની અંદર જુએ છે.
બ્રહ્માંડ-રૂપ-દ્વૈત ને જોવાનો ઘણા કાળ નો અભ્યાસ થવાને લીધે,જીવ,તે બ્રહ્માંડમાં - પોતાની અધોગતિ-કે ઉર્ધ્વગતિ થયાનું ભ્રાંતિ થી જ માની લે છે. જેમ,એક સ્વપ્ર પછી બીજા અને બીજા પછી ત્રીજા- એમ વારંવાર સ્વમ ને જોયા કરતો મનુષ્ય, શિખર પરથી ધસી પડેલી શિલાની જેમ મોટા ખાડામાં જાણે કે અથડાયા કરે છે, તેમ,એક સંસાર પછી,બીજા અને બીજા પછી ત્રીજા-એવા સંસારો ને જોયા કરતો અજ્ઞાની જીવ - જન્મ-મરણ ના મોટા ખાડાઓમાં અથડાયા કરે છે.
વાસ્તવિક રીતે,અખંડ-તત્વ થી જુદા નહિ પડતાં,અને જુદાંજુદાં શરીરો-રૂપે ફુરેલા જીવોમાં - કેટલાએક જ્ઞાની જીવો -ભ્રાંતિ-રહિત-પોતાના "સ્વ-રૂપ" માં જ રહ્યા છે, કેટલાએક અજ્ઞાની જીવો દેહાદિક (શરીર-વગેરે) માં મળી ગયા છે, તો કેટલાએક જ્ઞાનીઓ બ્રહ્માંડને તથા જીવોને પોતાની અંદર ઉઠેલી ભ્રાંતિ-રૂપ જ સમજે છે.વળી, તેઓ તો આ જોવામાં આવતા જગતને સ્વપ્ત જેવું મિથ્યા જ માને છે.
ચૈતન્ય સર્વવ્યાપક અને સર્વાત્મક છે, તેથી બ્રહ્માંડ નું બહાર જણાવું,એ-ચૈતન્ય ની સત્તા થી છે, અને અંદર જણાવું તે પણ ચૈતન્ય ની સત્તાથી જ છે.
જ્યાં ચૈતન્ય હોય ત્યાં તેના વિવર્ત નો ઉદય પણ હોય જ.અને તે સ્વાભાવિક છે. સઘળા જીવો વ્યાપક ચૈતન્ય ની અંદર પ્રતિભાસ-રૂપ છે,તે જીવો ની અંદર જે અન્ય જીવો ઉદય પામે છે,
| SR No. | 008126 |
| Book Title | Yog Vaasishtha Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Anil Pravinbhai Shukla |
| Publisher | Anil Pravinbhai Shukla |
| Publication Year | 2014 |
| Total Pages | 301 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Other |
| File Size | 6 MB |