Page Text
________________
244
જાગ્રત-સ્વM-સુષુપ્તિ-એ ત્રણ અવસ્થાઓ-કે જે-મોટા -મહા-આનંદ થી રહિત છે, તેને ત્યજીને, dયવસ્થા (જીવનમુક્ત)-રૂપ-મહા-આનંદના પદને પ્રાપ્ત થયેલો તત્વવેત્તા પુરુષ, તે મહા-આનંદને પણ છોડીને તર્યાતીત-પદ (વિદેહ-મુક્તિ) ને પ્રાપ્ત થાય છે ત્યારે "મુક્ત" કહેવાય છે.
જેનાં સઘળાં અજ્ઞાનમય અભિમાનો ક્ષય પામેલાં હોય છે અને જન્મ આપનાર કામ-કર્માદિ-સઘળા પાશો ગલિત થઇ ગયા હોય છે એવો મહાત્મા પુરુષ,પરમાત્મા ની અધિષ્ઠાન-રૂપી - "અખંડાનંદ-સત્તા" (સત્તા-સામાન્ય) ને પ્રાપ્ત થાય છે.
(૭૧) અવર્ણનીય વિદેહમુક્તિ અને તર્યાવસ્થા નું વર્ણન
હે રામ, "તર્યાવસ્થા"ના અનુભવ-રૂપ જે બ્રહ્મ-ભાવનું પદ-કે જેને "જીવનમક્ત" પુરુષો જાણે છે, અને "તુર્યાતીત -પદ"ને પ્રાપ્ત થાય ત્યારે તે "વિદેહ-મુક્ત" કહેવાય છે. શ્રતિ-આદિનાં વચનો.પણ તર્યાવસ્થા ના અનુભવ સુધીનું જ વર્ણન કરી શકે છે. તે પછીની સ્થિતિનું કોઈ વર્ણન થઇ શકતું નથી. કારણકે-જીવનમક્ત થયા પછી વિદેહમુક્ત થયેલા પરુષો "મનથી રહિત" હોવાને લીધે પોતાના "વિદેહ-મુક્ત-પૂણા" ને જાણતા નથી,
હે રામ, જેમ, આકાશ મનુષ્યોના વિષય-રૂપ નથી,તેમ વિદેહ-મુક્તિ અનુભવના કે વચનોના વિષય-રૂપ નથી. જેમ આકાશમાં પવનો જ પહોંચે છે, તેમ, જેમાં વિદેહમુકતો જ પહોંચે છે એવી એ પરમ વિશ્રાંતિ ની પદવી, તો બીજા સામાન્ય જીવન જીવતા માનવીને દૂર કરતાં અત્યંત અત્યંત દૂર છે. આમ,જાગ્રતમાં જ સુષુપ્તિ જેવી અવસ્થાથી કેટલાક કાળ સુધી,જગતની સ્થિતિ ભોગવીને પછી, પરમ આનંદમાં ધુમેલો પુરુષ "તુયવસ્થા" (જીવનમુક્તિ) ને પ્રાપ્ત થાય છે.
હે રામ,જીવનમુક્ત પુરુષો જે પદ્ધતિથી,નિદ્રઢ (સુખ-દુઃખ વગેરે દ્વંદ્વ થી રહિત) પદ-રૂપી "તુર્યાતીત" દશાને પ્રાપ્ત થાય છે.તે પદ્ધતિથી તમે પણ એ દશાને પ્રાપ્ત થજો. તમે જાગ્રતમાં સુષુપ્તિ જેવી અવસ્થાથી જગતના વ્યવહાર કરો.જેમ ચિત્રમાં આલેખાયેલા ચંદ્રને ક્ષય નથીકે રાહુ આદિનો ભય પણ નથી,તેમ,તમને મૃત્યુ નથી અને કોઈનો ભય પણ નથી.
આ શરીરનો ક્ષય થાય કે સ્થિરતા થાય,તેથી આત્માને ક્ષય કે સ્થિરતા પ્રાપ્ત થાય છે તેમ સમજવું નહિ, કેમ કે-જે આ શરીર છે તે તો ભ્રમ જ ઉદય પામેલો છે.તમારે દેહના નાશનું શું પ્રયોજન છે? તમે તમારા આત્માના બોધની સ્થિરતાનો પ્રયત્ન કરો.દેહ જેમ છે તેમ ભલે રહ્યો. તમે જગતના અધિષ્ઠાન ને જાણી ચૂક્યા છો,ત્રણે અવસ્થાઓના અધિષ્ઠાન ને સમજી ચૂક્યા છો, અને પોતાના સ્વરૂપને પામી ચૂક્યા છો, તો હવે પ્રજાના કલ્યાણ માટે શોક-રહિત થાઓ.
આ સંસારમાં જે કંઈ છે તે ત્રણ પ્રકારના પરિચ્છેદથી રહિત,શુદ્ધ ચૈતન્ય જ છે.માટે "આ હું છું અને આ મારું છે" એવી ખોટી ભ્રાંતિ તમને ના રહેવી જોઇએ. શુદ્ધ ચૈતન્ય નું "આત્મા" એ નામ પણ શાસ્ત્ર-આદિ વ્યવહાર માટે કલ્પેલું છે.વાસ્તવિક નથી. તો પછી અનાત્મ પદાર્થોનો નામ-રૂપ આદિ ભેદ તો શુદ્ધ ચૈતન્યથી અત્યંત દૂર જ હોય,એમાં કહેવું? જે સમુદ્ર છે તે જળ છે, અને તેમાં તરંગ-આદિ જળથી જુદું છે જ નહિ, તેમ સઘળું જગત આત્મા જ છે. આ સઘળા જગતમાં આત્મા સિવાય બીજું કંઈ મળે તેમ જ નથી.
જે સમુદ્ર છે તે જ દાર્થોનો નામ-રૂપ શાસ-આદિ વ્યવ.
| SR No. | 008126 |
| Book Title | Yog Vaasishtha Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Anil Pravinbhai Shukla |
| Publisher | Anil Pravinbhai Shukla |
| Publication Year | 2014 |
| Total Pages | 301 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Other |
| File Size | 6 MB |