Page Text
________________
219
જેમ ગંગા આકાશમાંથી સદાશિવ ના મસ્તક પર પડી હતી,તેમ તે અમૃત-મય-ધારા, આકાશમાં રહેલી શરીરની અવશેષ-રૂપ ભસ્મ પર પડી. એ ધારા પડવાથી,ચંદ્રના બિંબ સરખી-શોભા-વાળું,ચાર હાથ-વાળું (નારાયણ નું) શરીર પ્રગટ થયું. નારાયણ ના શરીર-રૂપે ઉદય પામેલું,પ્રફુલ્લિત નેત્ર-કમળ-વાળું,પ્રસન્ન મુખ-કમળ-વાળું,અને સુંદર કાંતિ-વાળું એ ઉદ્દાલક નું શરીર શોભવા લાગ્યું.
આમ, અમૃતમય પ્રાણવાયુઓએ,એ શરીરને પૂર્ણ કરી દીધું. જેમ,જળ,એ,ફેલાયેલી ચકરીઓ વળી-ગંગા-નદીને પૂર્ણ કરે છે, તેમ,પ્રાણવાયુએ ચકરીઓના આકારવાળી અને શરીરની અંદર રહેનારી"કુંડલીની" નામની શક્તિને પૂર્ણ કરી.
આમ,દાહ થયાની તથા અમૃત થી ભીંજાવા આદિની "ભાવનાઓ" (પ્રાણાયામ ની ભાવનાઓ) થી-ધોવાયેલું, એ ઉદ્દાલક નું શરીર નિર્મળ (નારાયણ ના શરીરરૂપ) થઈને સમાધિ ના કામ માં યોગ્ય થયું.
(નોંધ-પ્રાણાયામ ના કોઈ ચોક્કસ નિયમો સર્વસામાન્યપણે જોવામાં આવતા નથી. પતંજલિ -કે જે યોગ ના આચાર્ય કહેવાય છે-યોગસૂત્રમાં તેમણે પ્રાણાયામની કોઈ ચોક્કસ રીતિ લખેલી નથી. કોઈ કોઈ એમ કહે છે કે રેચક-કુંભક-પૂરક-એ ત્રણે ક્રમમાં સધળા (આખા) ૐકારનો ઉપયોગ કરવો, જયારે અહી,રેચક માં પહેલો ભાગ,કુંભકમાં વચલો અને પૂરકમાં છેલ્લો ભાગ જ લંબાવવો એમ કહ્યું છે. થોડીક ગોપનીયતા થી ભરેલા આ પ્રકારનો જો અનુભવ કરવામાં આવે તો ઘણા આશ્ચર્યકારક જવાબો મળી શકે તેમ છે?!! ઉદાહરણ તરીકે બ્રહ્મ માંથી બનેલા -બ્રહ્મા (નો છેલ્લો અક્ષર અ-કાર) વિષ્ણુ (નો છેલ્લો અક્ષર -ઉ-કાર) અને મહેશ નો પહેલો અક્ષર મ-કાર) ???!!!!!--અનિલ શુક્લ).
પછી ઉદ્દાલકે પદ્માસનથી દેહ ની સ્થિતિ ને દૂઢ (હલન-ચલન વગરની) કરી. જેમ,હાથી ને ખીલાથી બાંધી મુકવામાં આવે છે, તેમ, પાંચે ઇન્દ્રિયોને દેહમાં બાંધી મુકીને, આશાઓ-આદિમાં ફેલાયેલા પોતાના મનને, દૃશ્યોના (જગતના પદાર્થોના) દર્શન-આદિ-મળોથી રહિત થઈને, વાયુથી થતી ગતિ-વિનાનું કરીને-(તે મન ને) સ્વચ્છ કરવા માટે નિર્વિકલ્પ સમાધિ કરવાનો ઉદ્યોગ કર્યો.
એ નિર્વિકલ્પ સમાધિના સમયમાં વિષયોમાં દોડી જતા અને વ્યાકુળ થતા મનને,તેણે બળાત્કારે રોક્યું. અને પોતાનાં નેત્રોની ઉપર નીચેની બંને પાંપણો ને સ્થિર રાખીને અડધી મીંચી દીધી. તે ઉદ્દાલકે પ્રથમ પ્રાણ અને અપાન (વાયુ)ના વેગ (ગતિ કે જે શક્તિ છે) ને ક્ષોભ થી રહિત કર્યો !! જેમ,કાચબો,પોતાના અંગોને પોતાની અંદર જ સંતાડે છે, તેમ તેણે,પોતાની ઇન્દ્રિયોને વિષયોમાં નહિ જવા દેતાં,અંદર જ રાખવા લાગ્યો. અને તેમ કરવાથી તેણે જેમ તલથી તેલ જુદું કરવામાં આવે છે, તેમ તેણે ઇન્દ્રિયોને, વિષયોથી જુદી કરી.
જેમ,કોડિયાથી ઢાંકી દીધેલ મણિ,પોતાનાં દુર ફેલાયેલાં કિરણોને તરત સંકોચી લે છે, તેમ,ધીર બુદ્ધિવાળા એ ઉદ્દાલકે બાહ્ય-વિષયોમાં અત્યંત દૂરદૂર દોડી જતીસઘળી વૃત્તિઓને (બુદ્ધિથી) સંકોચી લીધી. જેમ,વૃક્ષ,ઠંડીના મહિનાઓમાં શાખાઓની અંદર રહેલા રસો ને લીન કરી નાખે છે. તેમ,ઉદ્દાલકે,મન ની વાસનાઓ-રૂપી અંદરના વિષયોને અધિષ્ઠાનમાં ખેંચી લઈને તેને દૂર કરી નાખ્યા.
જેમ પાણીથી ભરેલા ઘડાના મોઢાને,ક્યાંયથી ય પવનનો સંચાર ના થાય,એવી રીતે રોકી દેવામાં આવે, તો તે ઘડાનાં બીજાં છિદ્રોમાંથી પાણી ઝરતું રોકાઈ જાય છે, તેમ,ઉદાલકે પગની પાની વડે ગદાને દબાવી દીધી,તેથી,શરીરના નવે દ્વારના પવનો રોકાઈ ગયા. પછી,વસ્ત્રો-વગેરે ના આવરણ વિનાની,આત્માના (પોતાના) પ્રકાશ-વાળી,અને મુખ-રૂપી-કમળથી શોભાયમાન
| SR No. | 008126 |
| Book Title | Yog Vaasishtha Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Anil Pravinbhai Shukla |
| Publisher | Anil Pravinbhai Shukla |
| Publication Year | 2014 |
| Total Pages | 301 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Other |
| File Size | 6 MB |