Page Text
________________
ત્વચા,રુધિર,માંસ આદિની ગોઠવણ-રૂપી આ "શરીર" નામનો
મારો શત્રુ-એ મન નાશ પામતાં ભલે નાશ પામે કે રહે-તો પણ મને તેથી કશી હાનિ નથી.
ભોગોની સંપત્તિ,જે મનને સુખ દેવા માટે જ શરીર ની અપેક્ષા રાખે છે-તે મન મારું નથી-અને હું મનનો નથી. અને,મારે સુખના અંશનું પણ શું પ્રયોજન છે?
"જે આ શરીર છે તે હું નથી" એમ સમજવામાં જે "યુક્તિ" છે તે આ પ્રમાણે છે.
ઉદ્દાલક સ્વગત કહે છે કે-સધળાં અંગો હોવા છતાં,પણ શબ કંઇ ક્રિયા કરી શકતું નથી,માટે આત્મા જુદો છે. શરીરથી જુદો,નિત્ય અને જેનો પ્રકાશ બંધ પડતો નથી એવો આત્મા હું છું.
હું વ્યાપક હોવાને લીધે,સૂર્યના મંડળમાં પણ રહ્યો છું,મને અજ્ઞાન નથી,મને દુઃખ નથી,મને કોઇ અનર્થ નથી, મને કોઈ અડચણ પણ નથી.શરીર રહે તો પણ ભલે અને પડી જાય તો પણ ભલે,હું તો પરમ ધીર થઇને રહ્યો છું.
જ્યાં "આત્માનું જ્ઞાન" છે ત્યાં મન પણ નથી,ઇન્દ્રિયો પણ નથી અને વાસનાઓ પણ નથી. જેમ,રાજાની પાસે પામર-લોકો રહે જ નહિ,તેમ આત્માના પ્રકાશ ની પાસે મન-ઇન્દ્રિયો કે વાસનાઓની સ્થિતિ સંભવે જ નહિ.હું, એવા એ "બ્રહ્મ-પદ"ને પામ્યો છું,કેવળ છું,સર્વથી શ્રેષ્ઠ છું,શાંત છું,અંશોથી રહિત છું, ક્રિયાઓથી રહિત છું,અને ઇચ્છાથી પણ રહિત છું.
જેમ તલમાંથી જુદા પાડેલ તેલ ને તલના કૂચાથી સંબંધ નથી,
તેમ હવે મને મન-ઇન્દ્રિય-દેહ-આદિ સાથે સંબંધ નથી.
હું જયારે,મારા બાકી રહેલ પ્રારબ્ધ ના ભોગ ભોગવવા-રૂપી-લીલા કરવા માટે,સમાધિમાંથી ચલિત થઈશ, અને પૂર્વ ની વાસના,મારી બુદ્ધિને બ્રહ્માકાર-પણાથી કંઇક જુદી પાડશે,
ત્યારે આ દેહ-ઇન્દ્રિયો વગેરે પદાર્થો મારા પરિવારની જેમ મને કદાચ વિનોદ આપશે.તો પણ તે વખતે, તે સર્વ પદાર્થો પ્રત્યે અનાસકત રહી,સર્વ માં બ્રહ્મ-દૃષ્ટિ રાખી,વિવેકથી અને સમતાથી રહીશ.
સર્વ કાળમાં,સર્વ દેશમાં અને સર્વ પ્રકારે,સઘળું દ્વૈત કલ્પનાથી જ થાય છે,માટે હું કલ્પનાને જ ત્યજી ઈશ, મારો,સધળા વિષયો પરનો રાગ-દ્વેષ અને તેનાથી થતા સુખ-દુઃખો દુર થઇ ગયા છે.મારો મોહ ટળી ગયો છે. મન નાશ પામ્યું છે,અને ચિત્ત સંબંધી વિકલ્પો દેખીતી રીતે જતા રહ્યા છે. માટે,હવે, હું દૃશ્ય-પણાને (જગતના પદાર્થોને) ત્યજી દઈને શીતળ પરમાત્મામાં શાંત થાઉં છું.
(૫૪) ઉદ્દાલક છેવટે સમાધિમાં જ શાંત થયો
વસિષ્ઠ કહે છે કે-હે,રામ,એ ઉદ્દાલક મુનિ,પ્રૌઢતા-વળી બુદ્ધિ થી -એ પ્રમાણે નિશ્ચય કરીને,પદ્માસન વાળીને, નેત્રો ને અડધાં ઉધાડાં રાખીને બેઠો.
"ૐકાર પરબ્રહ્મ નું નામ છે,તથા તેમનું સ્વરૂપ છે અને જે ૐકાર નું ઉચ્ચારણ કરે છે તેને પરબ્રહ્મ ની પ્રાપ્તિ અવશ્ય થાય છે"એમ નિર્ણય કરીને,ઊંચા સ્વરથી તે મુનિ ૐકાર નું ઉચ્ચારણ કરવા લાગ્યો.
217
એ ઉદ્દાલક નું-"ૐ કાર-વૃત્તિ માં પ્રતિબિમ્બ્રિત થયેલું ચૈતન્ય" અને "કૂટસ્થ જીવ-ચૈતન્ય" ૐકાર ની છેલ્લી અર્ધ-માત્રાની ઉપર પ્રકટ થયેલા "નિર્મળ પરબ્રહ્મ "માં -
જ્યાં સુધી તલ્લીન થાય ત્યાં સુધી,તે ઉદ્દાલકે કાર નું જ ઉચ્ચ સ્વરે ઉચ્ચારણ કર્યા કર્યું.
ૐકાર -કે જે અ-કાર,ઉ-કાર,મ-કાર અને છેલ્લી અર્ધ-માત્રા-એ પ્રમાણે સાડા-ત્રણ અવયવો વાળો છે.
તેનો પહેલો ભાગ અ-કાર,બહુ જ ઉચ્ચ સ્વરથી બોલતાં,અને તેનાથી,
પ્રાણોની બહાર નીકળવાની તૈયારી થવાથી,મૂલાધાર થી માંડીને હોઠ સુધીસઘળા શરીરમાં રણકારો વ્યાપ્ત થઇ રહેતાં,
| SR No. | 008126 |
| Book Title | Yog Vaasishtha Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Anil Pravinbhai Shukla |
| Publisher | Anil Pravinbhai Shukla |
| Publication Year | 2014 |
| Total Pages | 301 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Other |
| File Size | 6 MB |