Page Text
________________
186
મરણમાં,મૂછમાં,તથા સ્વપ્રમાં વાણી બંધ પડી જાય છે, તે પણ તું બંધ પાડે તેથી જ બંધ પડે છે, જયારે બીજી અવસ્થામાં (જાગ્રત માં) વાણી,ક્યાંયથી ય (તારાથી જ) દીવાની પેઠે ઉદય પામે છે. જેમ,સોનામાં, હાર-વગેરે ધરણાં ની રચનાઓ ઉદય પામે છે, તેમ તારામાં સંસાર સંબંધી સઘળા પદાર્થો ની પંક્તિઓ ઉદય પામે છે.
"આ તું અને આ હું"વગેરે શબ્દોથી,તું જ લીલા કરવા,પોતે,પોતાથી,પોતાને જ (આ વાક્ય) કહે છે. અને તું જે કોઈનાં વખાણ કરે છે, તે પણ લીલા કરવા પોતાનાં જ વખાણ કરવા માટે જ કરે છે. જેમ,આકાશમાં મંદ પવનથી ચલાયમાન થયેલો મેઘ (વાદળો) જુદા જુદા આકારોથી દેખાય છે, તેમ તું જ પોતાથી અભિન્ન એવા સૃષ્ટિ-સબંધી પદાર્થોના આકારોથી દેખાય છે.
તે પદાર્થો માં તું ના હોય તો-તે પદાર્થો ની શોભા કદાચ હોય તો પણ ના હોવા જેવી જ છે. તે પદાર્થો ભલે દેખાતા હોય,પણ જ્યાં સુધી તેં તેઓને ક્રિયા-શક્તિ આપી ના હોય ત્યાં સુધી તેઓ કશું કરવામાં સમર્થ થતા નથી.એટલે -આ દેહ વિધમાન હોવા છતાં,તારા વિના તે પૃથ્વીમાં ઢેફાંની જેમ અથડાયા કરે છે.
પ્રહલાદ સ્વગત કહે છે કે-સુખ-દુઃખો નો ક્રમ તને (આત્માને પ્રાપ્ત થઈને નષ્ટ થઇ જાય છે. જેમ,અંધકાર નો દીવા સાથે સંબંધ થતાં,અંધકાર જોતજોતામાં નષ્ટ પામે છે, તેમ,તારો સંબંધ થતાં જ,તારી સત્તાથી જ રહેલા સુખ-દુઃખ-વગેરે જોતજોતામાં જ નષ્ટ થઇ જાય છે. સુખ-દુઃખો ની ભાવના,ક્ષણભંગુર હોવાને લીધે,જરાવાર પણ તારા સ્વરૂપમાં ટકી શકતી નથી. જે વસ્તુ,ક્ષણમાત્ર પણ સ્થિર રહે નહિ, તે વસ્તુ કામ કરનારી (સુખ-દુઃખનું કામ) કેમ થાય?
હે,અનંત પદાર્થોના અધિષ્ઠાન-ભૂત આત્મા,તું વિવેકી પુરુષોના ચિત્તમાં રહીને,આ સુખ-દુખાદિ ગ્રહણ કરે છે
ખરી,
પરંતુ,ગ્રહણ કરવા છતાં તું સમતા છોડતો નથી-જયારે, અવિવેકી પુરુષોના ચિત્તમાં તો અનંત અને અનિયત વાસનાઓ હોય છે તો તેવા ચિત્તમાં તારી કેવા પ્રકારની સ્થિતિ થાય છે? તેનું વર્ણન આપવામાં,મારી વાણી સમર્થ નથી.
તું,કે જે,વ્યાપારથી,અંશોથી અને અહંકારથી પણ રહિત છે, તેણે જાગ્રતમાં અને સ્વપ્રમાં નકામું કર્તા-પણું સ્વીકારી લીધું છે. અવિવેક ની દૃષ્ટિથી ઘણા ફેલાયેલા આકારે જણાતા,પણ, વિવેક ની દૃષ્ટિથી દ્વત-વિનાના શાંત જણાતા,હે,આત્મા, તારો જય હો.
અવિવેકનદૃષ્ટિથી જન્મ-વાળા,સંકલ્પો વાળા અને ખંડિત જણાતા,પણ, વિવેક-દૃષ્ટિથી,જન્મ-રહિત,સંકલપ-રહિત અને અખંડિત એવા હે,આભા તારો જય હો.
વિવેક-ષ્ટિથી મન ના અવિષય-રૂપ જ જણાતા,હે, આભા,તારો જય હો. હું તારા દર્શન થી પ્રફુલ્લિત થાઉં છું, શાંત થાઉં છું,સ્થિર થાઉં છું અને જ્ઞાન-સ્વ-રૂપ થાઉં છું. જીવન-મુક્તિ-રૂપી જય ને પ્રાપ્ત થયેલો હું,બાકી રહેલા પ્રારબ્ધ ને જીવી લેવા માટે જીવું છું. હું તમારો આત્મા) કે જે તું-રૂપ છે,અને તું કે જે હું-રૂપ (મારા આત્મારૂપ) છે તેને હું પ્રણામ કરું છું.
વિષયો-રૂપી રોગથી રહિત થઈને,વિષયોની વાસનાના રંગથી પણ રહિત થઈને હું તારામાં જ રહ્યો છું, માટે મારે બંધન ક્યાંથી? વિપત્તિઓ કે સંપત્તિઓ પણ ક્યાંથી? જન્મ-મરણ પણ ક્યાંથી? હવે કશું રહ્યું નથી, એટલે,હવે હું અવિચળ શાંતિને પ્રાપ્ત થાઉં છું.
| SR No. | 008126 |
| Book Title | Yog Vaasishtha Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Anil Pravinbhai Shukla |
| Publisher | Anil Pravinbhai Shukla |
| Publication Year | 2014 |
| Total Pages | 301 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Other |
| File Size | 6 MB |