Page Text
________________
152
આ જગત-રૂપી ભ્રમમાં "આ મા છે,આ બાપ છે,આ પુત્ર છે" એવી ખોટી જ ખટપટ ઉભી થયેલી છે. હે ભાઈ,વાસ્તવિક રીતે જોતાં,તારા કોઈ મિત્રો-બાંધવો વગેરે મુદલે છે જ નહિ. જેમ, બહુ તપી ગયેલા નિર્જળ દેશમાં પાણી ની છાંટો હોવાનો પણ સંભવ નથીતેમ,અદ્વૈત પરબ્રહ્મમાં નાશ થવાનો કે તેમાં તેનો અંશ પણ હોવાનો સંભવ નથી.
હે ભાઈ,છત્રો અને ચામરોથી ચળકતી આ જે રાજ્ય-આદિ-લક્ષ્મીઓ જોવામાં આવે છેતે એક જાતનું સ્વપ્ર જ છે અને તે બે-પાંચ દિવસ (થોડો કાળી જ રહેનારી છે. તેથી તે અસત્ય છે) માટે તું પરમાર્થ દૃષ્ટિથી "સત્ય" વસ્તુનો વિચાર કર. વાસ્તવિક રીતે જોતાં-તું પણ નથી કે હું પણ નથી માટે તું "તારા-મારા" ની ભ્રાંતિ ને ત્યજી દે. "આ જતો રહ્યો કે આ મરી ગયો"એવા ખોટા વિચારો પોતાના સંકલ્પ-માત્ર-રૂપી-સન્નિપાતમાંથી જ ઉઠીને આગળ ખડા થયેલા જોવામાં આવે છે.એટલે એ વિચારોમાં કોઈ પણ સત્યતા નથી.
"અજ્ઞાન-રૂપી-તડકા" થી છવાયેલા "આત્મા-રૂપી-મરુદેશ"માં (રણ પ્રદેશમાં) આ ચપળ અને અનંત રૂપોવાળું, "પોતાના-સંકલ્પ-રૂપી-વાસના નામનું-ઝાંઝવાનું જળ" એ "શુભાશુભ-યોનિઓ-રૂપી-તરંગો"થી નાચ્યા કરે છે.
(૨) પડ્યે,પાવનને અનેક જન્મો ની વાત કહી
પુણ્ય કહે છે કે-હે,ભાઈ,પિતા કોણ છે? માતા કોણ છે? મિત્ર કોણ છે અને બાંધવો કોણ છે? પિતા,માતા,મિત્ર,શત્રુ,બાંધવો-આદિ"માણસો-રૂપી-રજ ની કણી"ઓ કેવળ,ભ્રાંતિ-રૂપી વંટોળ થી જ ઉઠયા કરે છે. તેમના પ્રત્યે સ્નેહ (આસક્તિ), દ્વેષ કે મોહ-વગેરેની દશાની મોટી ખટપટ પોતે કરેલી ભાવનાથી જ વિસ્તારવાળી થાય છે. ઝેરના કીડાઓ -ઝેરમાં અમૃત ની ભાવના કરે છે, તો તેઓને ઝેર એ અમૃત સમાન થાય છે.માટે એ સિદ્ધ થાય છે કે-ભાવના જ જગતની સ્થિતિ નું કારણ છે.
આત્મા એક જ છે અને સર્વવ્યાપક છે તો તેમાં "આ બંધુ છે અને આ બીજો છે" એવી કલ્પના,ભ્રાંતિ વગર ક્યાંથી આવવી ઘટે? હે ભાઈ, "લોહી,માંસ અને હાડકાંના સમૂહમય આ જડ દેહ-રૂપી પિજર થી જુદો-ચેતનવાળો હું કોણ છું?" એમ તું પોતે જ પોતાના ચિત્તથી વિચારી જો.
વાસ્તવિક રીતે જોઈએ તો,તું પણ કોઈ નથી અને હું પણ કોઈ નથી. "આ પુણ્ય છે અને આ પાવન છે" (બંને ભાઈઓ) વગેરે રૂપે મિથ્યા જ્ઞાન જ રૂઢ થાય છે. તું અનંત વ્યાપક વિસ્તારવાળું બ્રહ્મ-તત્વ જ છે.તો તારો પિતા કોણ હોય? કે માતા કોણ હોય? બંધુ કોણ હોય કે શત્રુ કોણ હોય? તારે પોતાનું શું હોય? કે પરાયું શું હોય? એ તું જ કહે.
તારા આ જન્મ ઉપરાંત બીજા ઘણા ઘણા જન્મો થઇ ગયા છે, તેમાં પણ તું એનો એ જ હતો,તો પછી, જે બંધુઓ અને વૈભવો તે જન્મોમાં હતા,તે સર્વે નો તું શા માટે શોક કરતો નથી? હે,ભાઈ,તારા ધણાપણા જન્મોમાં,આ જગતમાં સેંકડો માતા-પિતાઓ.બંધુઓ અને મિત્રો વ્યતીત થઇ ગયા, તો તેઓમાંથી કોનો શોક કરીએ અને કોનો ન કરીએ? જગતની સ્થિતિ જ આવી છે તો પછી, કોઈનો ય અત્યંત શોક શા માટે કરવો જોઈએ?
આ સંસારમાં અવતરતા માણસોને જંગલી ઝાડનાં પાંદડાંની જેમ,પિતા-માતાઓ-અનંત થઇ જાય છે. જો- આમ છે તો સંસારમાં દુઃખનું અને સુખનું શું પ્રમાણ છે? માટે જ-હવે આપણે સઘળા શોકને છોડી દઈને સ્વસ્થપણા થી રહીએ.મનમાં "હું" એવા આકારથી રહેલી સંસારની ભાવના છોડી દઈને,આત્મવેત્તા પુરુષો જે ગતિને પ્રાપ્ત થાય છે, તે ગતિને તું પણ પ્રાપ્ત થા.તારું ભલું થાઓ.
| SR No. | 008126 |
| Book Title | Yog Vaasishtha Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Anil Pravinbhai Shukla |
| Publisher | Anil Pravinbhai Shukla |
| Publication Year | 2014 |
| Total Pages | 301 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Other |
| File Size | 6 MB |