Page Text
________________
તે રાજ્યના સર્વ મનુષ્યોને -પોતાના પ્રાણ જેવો વહાલો-એ જનકરાજા વિદેહ દેશનું રાજ્ય કરે છે, તેમ છતાં પણ-દેહાભિમાન ને આધીન થઈને
--તે કોઇ પણ સમયે -હર્ષથી કે શોક થી વિહ્વળ થતો નથી,
--તે કશું અવળું થવાથી દુઃખ પામતો નથી કે-કશું સવળું થવાથી પ્રફુલ્લિત (સુખ) પામતો નથી. --રાજયમાં કોઇ અનર્થ થતા તે કચવાતો નથી કે અર્થો પ્રાપ્ત થતાં રાજી થતો નથી.
એ રાજા સધળા વ્યવહારોને કરવા છતાં પણ કોઈ સ્થળે કંઈ પણ (વ્યવહાર-કે કર્મ) કરતો નથી, પરંતુ,સર્વદા કેવળ ચૈતન્ય ની અંદર જ રહ્યા કરે છે.
જેમ સુષુપ્તિ અવસ્થામાં રહેલા મનુષ્યને-સઘળા પદાર્થોમાંથી ભાવનાઓ સર્વદા નિવૃત્ત થયેલી હોય છે, તેમ જનકરાજાને સધળા પદાર્થોમાંથી વાસનાઓ સર્વથા નિવૃત્ત થયેલી છે.
એ રાજા ભવિષ્ય ની ચિંતા કરતો નથી અને ગઇ વાતનું (ભૂતકાળનું) અનુસંધાન કરતો નથી, પણ કેવળ વર્તમાનકાળના વિષયને મનથી હસતો હસતો અનુસરે છે.
હે,રામ,બીજા કોઈ પ્રકાર ગુરૂ કે શાસ્ત્ર નં સેવન વગેરે) થી નહિ.
પણ. માત્ર.પોતાના "વિચાર" ને લીધે જ -તે જનકરાજાને બ્રહ્મવિદ્યા સંપૂર્ણ રીતે પ્રાપ્ત થઇ છે.
માટે જ્યાં સુધી બ્રહ્મવિધા પ્રાપ્ત ના થાય -
ત્યાં સુધી પોતાના મનથી જ (તે બ્રહ્મવિધા સંબંધી) "વિચાર" કર્યા કરવો જોઈએ. કારણકે સજ્જનના સમાગમથી -ઉદય પામેલા "વિચાર" -વડે સ્વચ્છ થયેલા હૃદયથી -જેવું બ્રહ્મવિદ્યાનું ફળ તરત મળે છે -તેવું (તરત) ફળ શાસ્ત્રાર્થથી કે ગુરુથી પણ મળતું નથી.
(નોંધ-આગળ ૭-મા પ્રકરણમાં નીચે મુજબ જે આવી ગયું હતું-તેમાંના બીજા ક્રમનો જવાબ અહીં પૂરો થાય છે. આ સંસારની મોટી ગરબડમાં ઉત્પન્ન થયેલાં પ્રાણીઓને (જ્ઞાનથી) મોક્ષ આપે તેવા -બે -જ ઉત્તમ ક્રમ છે. પહેલો ક્રમ એ છે કે
ગુરુના કહ્યા પ્રમાણે ચાલવાથી (કરવાથી) ધીરે ધીરે -એક જન્મમાં કે ઘણા જન્મોથી જ્ઞાન પ્રાપ્ત થાય છે. બીજો ક્રમ એ છે કે
પોતાના "વિચાર" થી જ કંઇક વ્યુત્પન્ન (નિષ્ણાત કે પ્રવીણ) થયેલા ચિત્ત-વાળાઓને - અમુક કાળે -આકાશમાંથી પડેલા ફળ ની પ્રાપ્તિ ની જેમ અચાનક જ જ્ઞાનની પ્રાપ્તિ થઇ જાય છે)
હે રામ,આમ 'વિચાર'થી તીક્ષ્ણ થયેલી 'સુબુદ્ધિ'થી જ -બ્રહ્મ-પદ મળે છે.બીજી કોઇ ક્રિયાથી નહિ. જે,પુરુષની પાસે,તીક્ષ્ણ અને પૂર્વાપરનો વિચાર કરવામાં સમર્થતાવાળી, "સુબુદ્ધિ-રુપી-દીવાની જ્યોત" હોય છે તેને 'અજ્ઞાન-રૂપી અંધકાર' નડતો જ નથી.
આપદાઓ-રૂપી અને પાર કરવામાં અશક્ય હોય તેવા સમુદ્રમાં પણ - બુદ્ધિમાન પુરુષ "સુબુદ્ધિ-રૂપી-નૌકા" થી તેને પાર કરવામાં સમર્થ બને છે, જયારે-બુદ્ધિ વિનાના મૂઢ મનુષ્યને -નાની આપદાઓ પણ કંપાયમાન કરી નાખે છે. બુદ્ધિમાન પુરુષ -સહાય વિનાનો,શસ્ત્ર વિનાનો-હોય તો પણ કાર્યના છેડાને પહોંચે છે,જ્યાં૨ે, મૂર્ખ મનુષ્ય- સહાય આદિની સંપત્તિથી છેડાને પહોંચીને પણ પાછો ભ્રષ્ટ થાય છે.
132
આમ,બ્રહ્મવિધા ના ફળની પ્રાપ્તિ માટે,પ્રથમ શાસ્ત્રોના-સજ્જનોના સંગથી 'બુદ્ધિ'ને વધારવી જોઇએ. બાહ્ય (ધન વગે૨ે ભોગોના) પદાર્થો ને મેળવવામાં જેવો પ્રયત્ન કરવામાં આવે છે - તેવો જ પ્રયત્ન પ્રથમ બુદ્ધિને વધારવામાં કરવો જોઇએ.
બુદ્ધિ નું મંદ-પણું,એ સઘળા દુઃખો ની પરાકાષ્ઠારૂપ છે,આપદાઓ ના મોટા ખજાના-રૂપ છે,અને
| SR No. | 008126 |
| Book Title | Yog Vaasishtha Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Anil Pravinbhai Shukla |
| Publisher | Anil Pravinbhai Shukla |
| Publication Year | 2014 |
| Total Pages | 301 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Other |
| File Size | 6 MB |