Page Text
________________
107
અને હું આમા
સધળું હું છું.
હું પણ આત્મા માં જ રહ્યો છું અને હું આત્મા જ છું. જે કંઈ ચેતન કે અચેતન છે, તે સર્વ માં હું છું અને તે સઘળું હું છું. ચૈતન્યમય એવો હું અપાર આકાશને પણ ભરપૂર કરી દઈને સર્વત્ર રહેલો છે.જેને એક અખંડ મહાસાગરની ઉપમા આપવામાં આવે છે,એવો હું પૂર્ણ અને પરમાનંદ-રૂપે રહેલો છે."
કેલો છે.જેને એક
હે,રામ,મેરુ પર્વતની કુંજમાં રહેલો એ કય -આ પ્રમાણે ગાથા ગાઈને-એવી જ ભાવના કર્યા કરતો હતો. અનુક્રમે # કારનું (ઘંટ ના શબ્દ) ઉચ્ચારણ કરતો અને ૐ કારની અર્ધ-માત્રા (કે જે તુરીય પદ ને જણાવે છે)ને, શુદ્ધ હૃદયમાં ચિતવતો,એ કચ-કારણોમાં કે કાર્યોમાં નહિ રહેતાં,તુરીય-પદ (બ્રહ્મ) માં જ રહ્યો હતો. કલ્પના-રૂપી કલંક ટળી જવાને લીધે,એ કચ શુદ્ધ થયો હતો.એના પ્રાણવાયુ નું ચલન નિરંતર હદયમાં જ લીન રહેતું હતું,નિર્મળ આકાશ જેવો થયેલ તે કય ઉપર કહી તે ગાથા ગાયા કરતો હતો.
(૫૯) બ્રહ્મા ના સંકલ્પ થી જગત ની કલ્પના અને શાસ્ત્રો ની ઉત્પત્તિ
વસિષ્ઠ કહે છે કે-હે,રામ,આ જગતમાં નીચ પુરુષો જ "અન્નપાન (ખાવું-પીવું) અને સ્ત્રીઓના ઉપભોગ વગેરે જેવા ભોગોથી વધારે સારું કંઈ નથી" એમ સમજી ને તેમની જ ઈચ્છા કરે છે.આવા નીચ પુરુષો જેનાથી સંતુષ્ટ થાય છે, તેનાથી તો પશુ-પક્ષીઓ મૂઢ પ્રાણીઓ) પણ સંતુષ્ટ થાય છે!! આવા ભોગો આદિ-મધ્ય અને અંતમાં ખોટા જ છે,અને એવા ભોગો પર જે વિશ્વાસ રાખે છેતેવાઓને તો મનુષ્ય-શરીરવાળા ગધેડા જ સમજવા-અને તેમનું નામ પણ લેવું જોઈએ નહિ. પૃથ્વી માટી જ છે,વૃક્ષો લાકડાં જ છે,શરીરો માંસમય જ છે. નીચે પૃથ્વી છે અને ઉપર આકાશ છે તો તેઓમાં સારભૂત પદાર્થ કયો છે કે તેનાથી સુખ પ્રાપ્ત થાય?
જ્યાં સુધી વિચાર ના કરીએ- ત્યાં સુધી સુખમય લાગતા-એવા જગત-સંબંધી વ્યવહારો-મોહમય જ છે. તેમ જ તે વ્યવહારોના (વિષયોના) સુખની અંતે,દુઃખ તથા મલિન-પણું જ રહેલું છે. મનથી અને ઇન્દ્રિયોથી જે જે વિષયો ભોગવાય છે તેઓ જવા-આવવાના સ્વભાવવાળા હોવાથી અનિત્ય છે.
હાડકાંના ઢગલા-રૂપ દેહમાં "પોતા-પણા" નું અભિમાન રાખનારો પુરુષ રુધિર અને માંસની પૂતળીને "આ મારી પ્રિયા છે"એમ માની ને પ્રેમથી તેનું આલિંગન કરે છે, પણ એ દુષ્ટ "કામ" નો જ મહિમા છે. હે,રામ, અજ્ઞાની પુરુષને આ સઘળું જગત "સત્ય અને સ્થિર" લાગવાથી સંતોષ આપે છે,પણ, વિવેકી પુરુષને તો સઘળું અસ્થિર અને અસત્ય જ જણાય છે. તેથી તે જગત તેને સંતોષ આપતું નથી.
ભોગો નહિ ભોગવ્યા છતાં-પણ જો ભોગોની તૃષ્ણા (ઈચ્છા) રાખવામાં આવે તો તે ઝેરની જેમ મૂર્છા આપે છે, તો પછી,ભોગો જો ભોગવવામાં આવે તો તે ઝેરની જેમ મૂછ આપે જ તે શું કહેવું પડે તેમ છે? હે,રામ, માટે જ તે ભોગોની આસ્થા (ઈચ્છા) ને છોડી દઈને તમે આત્માની એકતા ને નિષ્ઠાથી ભજો. ચિત્ત જયારે-દહાદિક (અનાત્મ) પદાર્થોની ભાવનામાં લાગ્યું, ત્યારે જ આ જગત-રૂપી મિથ્યા-જાળ પ્રગટ થઇ છે.
રામ કહે છે કે-હે.મુનિ પૂર્વ કલ૫ ના,કોઈ જીવનું મન આ કલ્પ માં બ્રહ્મની પદવી મેળવીને - આ જગતને કેવી રીતે પ્રાણીઓથી ઘાટું બનાવે છે?
વસિષ્ઠ કહે છે કે-કમળમાંથી ઉત્પન્ન થયેલા "પહેલા-બાળક-બ્રહ્મા" એ કમળ-રૂપી શયનમાંથી ઉઠીને. પ્રથમ "બ્રહ્મ-બ્રહ્મ"એવો શબ્દ કર્યો તેથી તે "બ્રહ્મા" કહેવાય છે. "સંકલા-રૂપ અને મનથી જ જેનો આકાર કપાયેલો છે" તેવા એ બ્રહ્માના સંકલ્પ પછી સૃષ્ટિ કરવાનો ઉદ્યમ કર્યો. તેમાં સહુ પ્રથમ તેજાનો સંકલ્પ થયો અને બ્રહ્માએ તે પ્રકાશિત તેજમાં અત્યંત પ્રદીપ્ત પોતાના જ આકાર જેવો એક આકાર (સંકલપ-રૂપ અને મનથી કલપેલો) કલપ્યો અને તે સર્ય-રૂપે ઉદય પામ્યો.
| SR No. | 008126 |
| Book Title | Yog Vaasishtha Part 02 |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Anil Pravinbhai Shukla |
| Publisher | Anil Pravinbhai Shukla |
| Publication Year | 2014 |
| Total Pages | 301 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Other |
| File Size | 6 MB |