________________
૨૦.
કાયમી નથી, શાશ્વત નથી, આ સુખ સિવાય ટકાઉ, કાયમી અને શાશ્વત સુખ પણ છે એનું આપણને ભાન કે જાણકારી જ નથી. મતલબ જ્ઞાન નથી.
પછી એ સુખને જોવાની તો વાત જ ક્યાં કરવી ?
મતલબ દર્શન નથી. આવા સ્થળ જ્ઞાન, દર્શનના અભાવમાં એ સુખ મેળવવાનો પુરુષાર્થ કરવાની તો કલ્પના પણ ક્યાંથી આવે ? મતલબ પુરુષાર્થ વિના ચારિત્ર્ય ઘડતર થાય ક્યાંથી ? એટલે ચારિત્ર્ય પણ નથી.
જે પુરુષોએ આવા શાશ્વત સુખનો આનંદ અનુભવ્યો છે એમનું જ્ઞાન છે, દર્શન છે. અને પુરુષાર્થ કરીને ચારિત્ર્ય પણ પોતાનું ઘડ્યું છે. એવા વિરલ પુરુષોનું કહેવું છે કે, આવું શાશ્વત સુખ દરેક મનુષ્ય પામી શકે છે. એ માટે માણસે પોતાની અંદર જ શોધ કરવાની છે. એ સુખ બહાર નથી. બહારથી કોઈ આપી શકતું નથી. અંદર પ્રકાશ છે જ. એ પ્રકાશમાં સુખ જોઈ શકીએ. જો અંતર દૃષ્ટિ ઉઘાડીએ તો. અંતરદષ્ટિ અને પ્રકાશની વચ્ચે આવરણ હોય તો તે હટાવવાનો પુરુષાર્થ પણ આપણે જ કરવો પડે.
બીજા એમાં નિમિત્ત બનીને મદદરૂપ બને એટલું જ. પણ વસ્તુને પામવાનો પુરુષાર્થ તો આપણે જ કરવો પડે. વિશ્વવાત્સલ્ય : તા. ૧-૧૨-૧૯૯૦
૮ ધારાગૃહોની અંદર પણ સત્તાની બહાર
નોંધ : ગાંધી વિચારનો એક રાજકીય પક્ષ બનાવવાની ગાંધીજનોની જવાબદારી અને ફરજ છે એવું પત્રલેખક ભાઈ નવીન મહેતા ઘણા વખતથી કહ્યા કરે છે. નિરાગ્રહી વૃત્તિથી પ્રસંગોપાત લખે પણ છે. એમના પત્રમાં એ જ રજૂઆત છે.]
ભાલ નળકાંઠા પ્રયોગ પ્રવૃત્તિમાં કામ કરનારા અમે કંઈ “ગાંધીજન' હોવાનો દાવો તો ન કરી શકીએ. મુનિ શ્રી સંતબાલજી ભાલનળકાંઠા પ્રયોગને ગાંધી પ્રયોગોના અનુસંધાનનો અને ગાંધી પ્રયોગોને આગળ લઈ જનારો પ્રયોગ છે એવું ભારપૂર્વક કહેતા.
આ અન્વયે ભાલ નળકાંઠામાં જે કામ થયું અને તેમાં જે કાર્યાનુભવ મળ્યો એને આધારે ૧૯૮૯-૯૦ની સામાન્ય ચૂંટણી વેળાના એક વર્ષ પહેલાંથી ભાલ નળકાંઠા વિસ્તારમાં પૂરા એક વર્ષ સુધી સતત અને લગાતાર કામ કર્યું. ભલે એક પણ ઉમેદવાર ન ઊભો રહ્યો, અને પરિણામ શૂન્ય આવ્યું. પણ એ ચૂંટણી પછીના
અનુભવની આંખે
