Page Text
________________
૨૬
કરારો વગેરે દેશો દેશો વચ્ચે થતાં હોય છે. આ કે તે જૂથ કે પક્ષ સાથે આમ સંકળાવું એ વિશ્વમાન્ય રાજનીતિ છે.
પંડિત નહેરુમાં વિશ્વરાજકારણની સૂઝ સમજ હતી. પ્રવાહોને પારખવાની દૂરંદેશી હતી. વિજ્ઞાન-ટેકનોલોજીના વિકાસની ગતિને માપવા, ઓળખવાની આર્ષદષ્ટિ હતી. ભારતની વિદેશનીતિને તટસ્થ અને બિનજોડાણવાળી રાખવામાં જ ભારતનું સ્વાતંત્ર્ય અને સ્વાયત્તતા તેમ જ સલામતી અને રક્ષા છે એ એમને હૈયે વસી ગયું હતું.
- વિશ્વરાજકારણમાં થતી સત્તાબળની સ્પર્ધામાંથી જે તે રાષ્ટ્રો બહાર આવે એવી સ્થિતિ નિર્માણ કરવામાં આ કે તે જૂથ કે પક્ષને પલ્લે વજન નાખ્યા વિના વિશ્વની સહિયારી સમસ્યાઓના ઉકેલમાં સહિયારો પુરુષાર્થ કામે લગાડવો જોઈએ. આવો પુરુષાર્થ વિશ્વશાંતિને નજીક લાવવામાં ઉપયોગી નીવડે.
આવું કંઈક રહસ્ય આ વિદેશનીતિના ગર્ભિતાર્થમાં પડ્યું હશે તે હવે કંઈક છતું થતું દેખાય પણ છે.
કોઈપણ નીતિ સંપૂર્ણ હોઈ શકે એવું ન પણ બને. અમલમાં પણ ભૂલ થઈ શકે. પણ એકંદર મૂલ્યાંકન કરતાં, આ નીતિ ભારતની સલામતી અને રક્ષાના પ્રબંધોમાં ઉપકારક બની છે. એટલું જ નહિ વિશ્વશાંતિની પરિસિમાઓ વિસ્તારવામાં પણ આ નીતિએ મહત્ત્વનો પ્રભાવ પાડ્યો છે એમ કહેવામાં કશું અનુચિત નથી.
આ વિદેશ નીતિનાં લક્ષણો સમજવા જેવાં છે.
તટસ્થનો અર્થ તટ (કિનારો) ઉપર ઊભા રહીને તમાશો જોવા એમ હરગીજ નથી. પાણીમાંના કમળની જેમ ભીંજાયા વિના તરીને પાર ઊતરવું, તટસ્થતા ખરી પણ સક્રિય-નિષ્ક્રિય કે વાંઝણી નહિ.
બિન જોડાણ એટલે પ્રવાહથી અલગ પડવું એમ નહિ. ખોટી દિશાના પ્રવાહની સાથે ન તણાતાં અવળી દિશામાં વહેતા પ્રવાહને સાચી દિશામાં વાળવો. અને જરૂર પડ્યે એ માટે સામા પૂરે પણ તરવું.
નિષ્પક્ષ શબ્દમાં પક્ષ શબ્દ છે. પક્ષીને પાંખ હોય છે માટે જ તે ગતિશીલ છે. ઊડી શકે છે. પાંખ, પંખ, પક્ષ ન હોય તો તે સ્થગિત થઈ જાય.
તે પક્ષ કરશે. પણ કોનો ? આ કે તે વ્યક્તિનો કે જૂથ છે તો સમર્થન, અને ખોટું કે અન્યાયી છે, તો વિરોધ.
આ નીતિને પરિણામે વિશ્વના સો ઉપરાંત દેશો આવા સંગઠનમાં સામેલ થયા છે. વિશ્વના રાજકારણમાં એનો પ્રભાવ પણ પડે છે.
અમને લાગે છે કે, ભારતના રાજકારણમાં મતલબ આપણી સ્વદેશનીતિમાં પણ વિદેશનીતિનાં આ તત્ત્વો અપનાવી લેવા જેવા છે.
રાજકીય ઘડતર
| SR No. | 008106 |
| Book Title | Rajkiya Ghadtar |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Ambubhai Shah |
| Publisher | Mahavir Sahitya Prakashan Mandir Ahmedabad |
| Publication Year | 1998 |
| Total Pages | 66 |
| Language | Gujarati |
| Classification | Book_Gujarati & Society |
| File Size | 4 MB |