________________
v8
અનુભવ મને નથી, તો પણ જે થોડો અનુભવ છે તે પરથી એટલું તો લાગે કે પ્રેમ વિના આવી જ્ઞાનદષ્ટિ અને જીવંત અનુભવ થવો શક્ય નથી. “પ્રેમ માર્ગે જવાથી જે એક પ્રકારનું મોકળાપણું-મુક્તતા લાગે છે તે કેવળ અનુભવગમ્ય છે. “પ્રેમથી વિરુદ્ધનું વર્તન અંદર રહેલી ચેતનાને રંધે છે, કુંઠિત કરે છે. એમ જાણ્યે અજાણ્ય અનુભવ થાય છે. “પ્રેમ માર્ગ એટલે ઢીલાપણું, તે વ્યાખ્યા કે વાતને અત્રે સ્થાન નથી. ગુરુઆજ્ઞા મુજબ પ્રેમ સાથે જરૂર પડે ત્યાં સંઘર્ષ પ્રતિકારની વાત તો સાથે આવે છે કારણ સમષ્ટિ સાથે રહીને જીવવાનું છે. એટલે કેટલીક વાર પ્રેમના નામે નમતું જોખી કાયરતા પોષી શકાય નહીં. પ્રેમમાં પણ શૌર્ય, માધુર્ય અને વીરતાને સ્થાન છે જ. પણ તે આવેશપૂર્વકનું નહીં સત્યલક્ષી, ધીરજપૂર્વક ઠંડી તાકાત સાથેનું છે.
ચિંચણ, તા. 2–3-75
નારીગૌરવને પ્રેમપૂર્વક અપનાવવાની જરૂર
ભારત ધર્મપ્રધાન ભૂમિ હોવાથી એ જ રીતે એ જગતને પીરસે એ જરૂરી છે અને ભારત એટલે તો ભારતનો સમજુ નાગરિક જ ને? એટલે ભારતમાં સમજુ નાગરિક તરીકે આપણે એ દિશામાં સારી એવી પહેલ કરવી જોઈએ, જેમ ગાંધીજીએ કરી. નારીગૌરવ યુગના બાપુ તો પુરસ્કર્તા જ ગણાય. એટલે ગુજરાતનાં અને પછી વિદેશ જઈ આવેલા બેવડી જવાબદારીવાળા તમારા જેવાએ તો નારીગૌરવને પ્રેમપૂર્વક આવકારવું એ ખૂબ ગમશે.
ગાંધીજી અહિંસક સમાજરચના ચાહતા. આપણે એ સંદર્ભમાં ચાલેલા ભાલ નળકાંઠા પ્રયોગમાં, વિશ્વ વાત્સલ્યના ધ્યેયે, “ધર્મમય સમાજરચના” શબ્દ વાપરીએ છીએ. વિનોબાએ પણ ગાંધીજીના સંત અનુગામી તરીકે નારી જાગૃતિનો સારો કાર્યક્રમ ઉપાડ્યો છે.
- સંતબાલ
ચિંચણ, તા. 29-3-75
મૃત્યુ વખતની માનસિક સ્થિતિની અગત્ય
મહાવીરના અનાર્યક્ષેત્રના પ્રવાસની વાત કેવળજ્ઞાન થયું તે પહેલાંની છે. તે ઐતિહાસિક ઘટના સમજવામાં ભૂલ ન થવી જોઈએ. નરસિંહ, દયાનંદ
શ્રી સદ્ગુરુ સંગે : વિશ્વને પંથે
