________________
પ્રકાશકના બે બોલ
આ પુસ્તકનો આમુખ શ્રી ટી. યુ. મહેતા જેવા વિદ્વાન અને ન્યાયવિદ્ વિવેકી પુરુષે લખ્યો છે. ડાયરીના લેખક મુનિશ્રીના અનન્ય શ્રદ્ધાળુભક્ત છે અને મુનિશ્રી જેવા એક સત્યાર્થી પુરુષે શ્રી ખંડેરિયાભાઈની ડાયરીને જોઈને તેના ઉપર પોતાની નોંધ લખી છે. એટલે વાચકોને એ બધાં લખાણો પ્રેરણાપ્રદ અને પ્રોત્સાહક બનશે એમાં કોઈ શંકા નથી.
“વિશ્વમયતા” શબ્દ આમ તો નવો જ છે, પરંતુ બલવંતભાઈએ તે શબ્દની ભાવનાને આત્મસાત કરવાના લગાતાર પ્રયાસો વર્ષો સુધી કર્યા છે. વિશ્વમયતાના કેન્દ્રમાં કુટુંબ સાથેના સંબંધો રહેલા છે. સાધક, સાધના કરતાં કુટુંબ, પડોશી, ગામ, રાષ્ટ્ર અને વિશ્વ સુધી પોતાની સંવેદના પ્રગટાવે અને વિશ્વને કુટુંબ માનતો થાય. એમ કરવામાં પોતાની ક્યાં ઊણપ છે અને વધુ જાગૃતિ રાખીને એ લક્ષ્યને કઈ રીતે પહોંચવું તેનો પ્રયાસ કરતો થાય તો વિશ્વમયતા કઠણ હોવા છતાં પણ સુલભ બની શકે તેમ છે. આ દૃષ્ટિએ શ્રી બલવંતભાઈએ પોતાની ડાયરી નોંધી છે અને સંતબાલજીએ તેના ઉપર માર્ગદર્શન સલાહસૂચનરૂપ નોંધ કરી છે.
એમાં રાજકારણ પણ આવી જાય છે. મુનિશ્રીએ રાજકારણની બાબતમાં પોતાના મંતવ્યો લખ્યાં છે. તેનાથી જુદાં મંતવ્યો પણ હોઈ શકે છે. ભિન્ન ભિન્ન મંતવ્યોમાં કર્યું મંતવ્ય સાચું તે તો ભાવિના ગર્ભમાં છુપાયેલું રહસ્ય છે. એટલે આ બધાં લખાણોમાં તટસ્થ અને નિષ્પક્ષ રહીને અનેકાંત દષ્ટિએ આ મંતવ્યોને તપાસવાં જોઈએ.
કટોકટી દાખલ થઈ તે દિવસે મુ. શ્રી કુરેશીભાઈ અને હું ચિચણ હતા. અમારે સંત સેવક સમુદ્યમ પરિષદની મિટિંગમાં પવનાર જવાનું હતું. મુનિશ્રી પાસેથી તે માટે માર્ગદર્શન લેવા અમે ચિચણ થઈ પવનાર જવાના હતા. તા. ર૬મી જૂન ૧૯૭૫ના સવારના રેડિયો સમાચાર જાણ્યા કે ભારતના વડાપ્રધાન શ્રી ઇન્દિરાબહેન ગાંધીએ દેશમાં કટોકટીનો અમલ કરી, દેશનેતાઓને પકડી લીધા છે. આ સમાચાર જાણી મુનિશ્રી ખૂબ જ ચિંતન-મંથનમાં પડી ગયા. અમે પવનાર જવાના હતા એટલે અમને કહ્યું કે ત્યાંથી કંઈક પ્રકાશ મળશે. તમે અહીં થઈને જજો. અમે પવનાર ગયા. પરંતુ ત્યાંથી અમને કંઈ નવો પ્રકાશ કટોકટી
