________________
૪૨
નિખાલસતામાં જાગૃતિની જરૂર (૨) ગુરુદેવ બોલ્યા : “નિખાલસતા રાખવી જોઈએ. સાથે, જાગૃતિ પણ જોઈએ. એટલે કે નિખાલસતામાં જાગૃતિ જરૂરી છે.” ગુરુદેવની આ વાત વિચારવા જેવી છે. કેવળ અધૂરી નિખાલસતા (ભોળપણમાં પરિણમે તેથી કશો લાભ કે પ્રગતિ થતી નથી.) નિખાલસતામાં કાળ પ્રત્યે અને ક્ષેત્રનો સ્થળ સમય અને વ્યક્તિનો વિચાર પ્રથમ થવો – રાખવો જરૂરી છે.
છેતરપીંડીના પ્રકાર (૩) ગુરુદેવ બોલ્યા : “કોઈને ન છેતરે પણ પોતે છેતરાય તે સારું છે એ જાતનું ગાંધીજીએ કહેલું. આના ચાર ભાગ છે. ૧. બીજાને ન છેતરે અને પોતે ન છેતરાય આ વર્ગના ઉત્તમ. (૨) બીજાને ન છેતરે અને પોતે છેતરાય. આ વર્ગના મધ્યમ. (૩) બીજાને છેતરે અને પોતે ન છેતરાય (સામાન્ય દુનિયાદારીમાં બને છે તેમ તે નીચલા વર્ગના કહેવાય.) આ સિવાય એક ચોથો અલ્પવર્ગ છે. જે (કલ્યાણભાવનાથી જ્ઞાનપૂર્વક – સમજવા છતાં – બીજાથી છેતરાતા હોય, પણ અંતે તો છેતરનારજ પસ્તાય એવી સ્થિતિ સર્જે.
(૪) ગુરુદેવ બોલ્યા, “કોઈની શ્રદ્ધા કદી ડગાવવા પ્રયત સુધ્ધાં કરવો નહીં. જે જ્યાં હોય ત્યાંથી જ તેને આગળ લેવો (જે વ્યક્તિ પર શ્રદ્ધા હોય તેમાંજ તેને પ્રોત્સાહન આપવું.)
તા. 26-3-75
અહમતા-મમતાનો ત્યાગ માણસનું તન નબળું હોય, એમાં આ જિંદગી ઉપરાંત પૂર્વકાળના કર્મો પણ કારણરૂપ જરૂર હોઈ શકે. કિશોરલાલ મશરૂવાળાની કાયા (દમિમલ રહેતી તે) ઉદાહરણ રૂપ છે.
ઉપરાંત શરૂઆતમાં માણસનું મન પણ નબળું હોય અથવા પ્રમાણમાં સબળ બનવા છતાં નિમિત્ત તો પ્રબળ મળે પાછું નિર્બળ બનતું જણાય. પરંતુ જો અહમા-મમતાનો ત્યાગ અને વ્યક્તિત્ત્વને વિશ્વમયતા તરફ લઈ જવા માટેની ગુરુશ્રદ્ધા કે પરમાત્માશ્રદ્ધા જાગૃતિપૂર્વક ટકી રહે તો પણ (તેમાં પણ) સફળતા ધીરે-ધીરે વધતી જવાની શક્યતા રહેલી છે. ગીતામાંની અર્જુનહાલત વિચારણીય એ દ્રષ્ટિએ પણ છે.
શ્રી સદ્ગુરુ સંગે : વિશ્વને પંથે
