________________
૩૧
માનવતા અને માર્ગાનુસારિતા એ પ્રથમ જરૂરી છે, માટે તો આપણે (૧) નૈતિક ગ્રામ સંગઠન અને (૨) જનસેવક સંસ્થારૂપી ગ્રામ પ્રાયોગિક સંઘો અને ગ્રામ પૂરક એવા શહેરોમાંના (વિ.વા.પ્રા. સંઘ સંચાલિત) સંઘોની શાખાઓ ખોલીએ છીએ.
પ્રિટોરિયા, તા. 6-9-74
પૂર્વગ્રહ પરિહાર એ વિશ્વવાત્સલ્ય ધ્યેયે જવામાં પ્રથમ જરૂરી છે આ દેશમાં આવી ગયા. ૧૯૭૧ના છેલ્લા પ્રવાસમાં આવ્યો ત્યારે, આ જ ઘેરથી મને જાકારો મળેલો જે અનુભવ ગુરુદેવને કહેલો. આ વખતે આ જ યજમાને, જો–બર્ગ પોતાની કાર મને ખાસ લેવા માટે મોકલી, તેમને ત્યાં ૧૪-૯-૭૪નાં રોજ આવ્યો અને તેમના જ ઘરમાંથી આ ડાયરી લખવાનો સુભગ યોગ થયો છે. આ સાથે ગુરુદેવનું કાવ્ય પણ યાદ આવ્યું, “નાતજાતના ભેદ અમોને લેશ નથી કંઈ આભડતાં : દેશ, વેશના, શિષ્ટાચારો વિકાસ માટે નહિ નડતા.” આમ બધા સાથે આત્મીયતાનાં નાતે સંબંધ રાખવામાં મુશ્કેલી જણાતી નથી બરાબર જમાવટ થાય છે. વાંચનમાં આજે શ્રીમદ્ રાજચન્દ્રનું આ વાક્ય વાંચવામાં આવ્યું, “દેહધારીને વિટમ્બના એ તો એક ધર્મ છે, ત્યાં ખેદ કરીને આત્મવિસ્મરણ શું કરવું ?’ બોધપ્રદ આ વાક્ય ચિંતવવા જેવું છે.
ચિંચણ, તા. 26-12-74
‘સંતબાલ'
વીર
“નાત જાતના ભેદ અમોને લેશ નથી કાંઈ આભડતા - દેશ, વેશના શિષ્ટાચારો વિકાસ માટે નહિ નડતા.”
એ કડીઓ આ લખાણ જોતાં તમારે માટે ‘કલ્યાણભાઈ' જેવાના કુટુંબને નિમિત્તે સહજ બની ગઈ છે. આ એક દૃષ્ટિએ વિશ્વમયતાનો જ ક્રિયામય વ્યવહાર છે. માનવ એ જ ક્રમે ધીરે ધીરે આગળ વધતો હોય છે.
શ્રીમદ્ રાજચન્દ્રનું જે વાક્ય તમે નોંધ્યું છે તે વાક્ય તો એક પાસું રજૂ કરે છે. “ખેદ ન કરવો’” એ પાસું જ ગણાય પણ પૂર્વગ્રહ જૂનો ભરી રાખતાં પ્રસંગ આવ્યે પ્રેમ કરવો એ બીજું અને વિધેયાત્મક છે. જે તમે કલ્યાણભાઈના કુટુંબમાં મહેમાન (ઘર જેવા મહેમાન) બનીને આચરી બતાવ્યું. જો મનમાં પૂર્વગ્રહ રાખી મૂક્યો હોત તો આ આનંદ ક્યાંથી મેળવી શકત ? એ જ
શ્રી સદ્ગુરુ સંગે : વિશ્વને પંથે
