________________
૧૫
ગંભીરતાપૂર્ણ મિટિંગમાં, પેચીદા પ્રશ્નો જ્યારે આવ્યા અને સન્નિષ્ઠ તેમજ જાતવંત કાર્યકરોએ જ્યારે ‘હોમાવાની’ વાત અને આહ્વાન કર્યું ત્યારે, તેમજ બીજા ઘણા પ્રસંગોમાં ગંભીર અને ગૂંચ ભરપૂર - પહેલાં માફક ગુરુદેવના ભાલની રેખાઓ ખેંચાયેલી હવે રહેતી નથી. (૧૯૭૪)
મુખ ૫૨ના ભાવો લગભગ સ્થિર અને સસ્મિત રહે તે માટે આંગળીના વેઢા પર તુરત જ જાપ (મંત્રનો) ગુરુદેવ કરતા હોય છે. પ્રશ્નની જેવી ગંભીરતા કે ચીકણાપણું તે પ્રમાણે વધુ ઓછા આ જાપ મોટે ભાગે જમણી હથેળીના આંગળાનાં થતાં હોય છે. આ જાપ જે વેઢા પર ગણતા હોય છે, તેની ગણતરી માટે બીજા હાથનો અંગૂઠો અને આંગળી પર સ્વીચ માફક અંગૂઠો, ઘણીવાર દબાવતા પણ હોય છે. ગુરુદેવ, આમ દબાવવા પાછળ મનમાં ઊઠતા અસ્થિરતાના (પ્રશ્નો આવે એટલે મનમાં થતાં સ્પંદને થતી ઊર્મિશીલતાને) ભાવોને તુરત ઠીક કરી free mind કરવાની ગુરુદેવની આ રીત સારી લાગી. પોતાને ગમતું હોય યા નહીં, ગુરુદેવ તો બધાની જ કડવી-મીઠી વાતો અને ટીકાઓ સાંભળ્યા જ કરે. લાગે કે હવે સામી વ્યક્તિ, કોઈની અંગત કડવી અને ગેરવાજબી ટીકામાં ઊતરે છે, એટલે તે અગાઉથી જ સામાના કથનની પોતા પર અસર ના થાય તે માટે આંગળીના વેઢા ૫૨ ગુરુદેવ જાપ તરત શરૂ કરી દે છે. જાપ પૂરા થાય કે તરત સસ્મિત, સામાના ટીકાપ્રહારો એક નિર્મળ બાળક માફક હસતાં હસતાં તેઓ લગારે ડગ્યા વગર ઝીલતા – સાંભળતા હોય છે. આમ ગુરુદેવની માનસિક ભૂમિકા ઉત્તરોત્તર વિકાસ પામતી જોઈ મને ઘણીવાર પ્રેરણા મળે છે.
$❀
વાતો સાંભળવાની કલા
બીજાની વાતો સાંભળવી એ પણ એક કલા જ છે; જે ગુરુદેવ પાસેથી શીખવા જેવું છે. મોટા ભાગે-શ્રવણ કરનાર જો જરા નમ્રતા અને ધીરજ રાખે તો સામી વ્યક્તિ જ પોતાના પ્રશ્નો અને ગૂંચનો ઉકેલ વાતો દરમ્યાન આપી દેતી હોય છે. આ માનવ સ્વભાવની ગુરુદેવને પૂરી જાણ છે. એટલે મોટે ભાગે ધીરજપૂર્વક સામાનું તેઓ સાંભળતા જ હોય છે. પોતાનો મત ભાગ્યે જ દર્શાવે છે. કેટલીક વાર વ્યક્તિઓ જો વધુ હોય તો સગવડ ઘણી રહે છે, અંદરોઅંદરથી જ એકબીજા જવાબ આપી દેતા હોય છે, ત્યાં ગુરુદેવ ભાગ્યે જ બોલે અને પોતાનો અભિપ્રાય આપે જ નહીં. ગુરુદેવ “ગુણાતીત”ની ભૂમિકાથી પણ આગળ
કહે છે કે રમણ મહર્ષિ પાસે માણસ જાય એટલે વગર પૂછ્યું તેનાં મનનું સમાધાન કે શંકાનિવારણ થઈ જતું. ગુરુદેવ પાસે આ વખતે (૧૦-૫-૭૪ થી
શ્રી સદ્ગુરુ સંગે : વિશ્વને પંથે
