________________
૨૧૧
બસહી” લેવું પર્યાપ્ત નથી. તે સ્વ વિકાસ માટે “વણી” લેવું જોઈએ
વાંચનના રોજ રોજના જાણવા સમજવા જેવા મુદ્દાઓ ટાંકતો જાઉં છું. તે નીચે મુજબ છે :
૧. સંતો, દ્વિજો અને નારી, સંસ્કૃતિના ધારક છે. આ ત્રણ ઉપર આજની ભારતીય સંસ્કૃતિ ટકી રહી છે.
૨. માત્ર “સી” લેવું પર્યાપ્ત નથી; તે સ્વવિકાસ માટે વણી લેવું એટલે પોતાની પ્રગતિ સારા માટે આ સંકટ, આફત કે મુશ્કેલી આવ્યાં છે તેમ માનીસમજી અર્થઘટન કરવું જરૂરી છે. આ પ્રમાણે દૃષ્ટિ રાખવાથી વિપત્તિને જોવાનું દષ્ટિબિન્દુ બદલાતાં હર્ષ થશે અને આવેલ દુઃખને સુખમાં કેમ પલટવું તેનો માર્ગ મળશે. બહુજન સમુદાય મને - કમને સહી તો લે છે પણ નિમિત્તને દોષ દેવામાં પડી જાય છે એટલે ઉપર કહ્યું પ્રગતિપોષક દષ્ટિબિંદુ આવતું નથી. વિનયનો એક અર્થ અર્પણતા થાય છે. આવા “વિનયથી થતા ફાયદા
“વિનય”નો અર્થ “અર્પણતા” પણ થાય છે. પરમાત્મા પ્રત્યેની અર્પણતા તે ભક્તિ. ગુરુજન પ્રત્યેની અર્પણતા તે કર્તવ્ય. આજ્ઞાપાલન, પ્રીતિ અને વિચક્ષણતા એ ત્રણ અર્પણતામાં હોય છે. ધર્મ વૃક્ષનું મૂળ વિનય છે. ગુરુજનના વિનયથી સત્સંગ થાય છે, રહસ્ય સમજાય છે, વિકાસ પંથે જવાય છે અને મોક્ષ ગતિ પમાય છે. માટે “વિનય”નું ફળ મોક્ષ કહ્યું છે. વિનયથી મહાપુરુષોની કૃપા-પ્રસાદી સાધ્ય બને છે અને અહંકારનો લોપ થાય છે, સાચું જ્ઞાન થાય છે અને આત્મદર્શન પમાય છે.
ઉપયોગ” અને “પ્રમાદ” એટલે શું ? ઉપયોગે ધર્મ - “ઉપયોગ” એટલે આત્મ જાગૃતિ, સાવધાનતા - જયાં “ઉપયોગ” છે ત્યાં ધર્મ છે.
પ્રમાદે પતન - પ્રમાદ એટલે આત્મ-સ્મલના. પ્રમાદ એજ પાપ. પ્રમાદ પરહરી પુરુષાર્થ કરવો એજ અમૃત. ધ્યેય પૂર્વકનું સાવધાન જીવન એજ જીવન.
“ધ્યાન” ક્યારે અને કયા પ્રકારે થાય ? નોંધ : વાચન દરમ્યાન ધ્યાનનો મુદ્દો આવતા ગુરુદેવ બોલ્યા :
માત્ર સ્થૂળ ધ્યાનથી આત્મ વિકાસ નહીં થાય, લક્ષ ઈશ્વર સાન્નિધ્યનું હોય તો ધ્યાનમાં “તેની નિકટતા અનુભવવા પ્રયત્ન કરવો જોઈએ. અન્યથા
શ્રી સદ્ગુરુ સંગે : વિશ્વને પંથે
