________________
૧૫૯
કુદરતી રીતે આ જમીનનો ક્યારેક સમુદ્રકાંઠો હોઈ શબ નિકાલ રૂપે ઉપયોગ થતો. હવે એ વિ. વા. પ્રા. સંઘના હવાલામાં છે. સંઘની તે જમીનમાં સંઘને જેમના સીધા કે આડકતરા આશીર્વાદ મળ્યા છે તેઓનું સ્મારક રચે એ રીતે ગુરુદેવનાં અસ્થીને ભોંયમાં દાટી તે ઉપર ઓટલો એવો ચપટો રખાય કે બીજી બાજુના અસ્થીવાળા ઓટલાનો ખૂણો એ રીતે એના ઉપર પડે કે જાણે એમની ગોદમાં બીજો ઓટલો હોય. એજ રીતે ત્રીજો ઓટલો, પરંતુ પહેલા ઓટલાને બીજો ઓટલો ગોદમાં સ્પર્શે તેવા હોય પણ બીજો ઓટલો બીજાને સ્પર્શે તેવો ન હોય. માત્ર ગોદમાં છે એવો દેખાવજ હોય. આ રીતે ગુરુદેવ, સંતબાલ અને મીરાબેનની વાત છે. આમ તો એ રીતે મીરાબેનની આજુબાજુમાં પ્રભા-અનુની કલ્પના છે. પરંતુ આજે તો એ દૂરની વાત ગણાય. મણિભાઈનો ઓટલો પણ એટલામાં હોય. સ્થા. જૈન પ્રણાલિ પ્રમાણે કે ઈસ્લામ પ્રણાલિ પ્રમાણે આ યોગ્ય ગણાય ? હા, જો ત્યાં પૂજા કે ફૂલ વગેરે કશું નહીં - માત્ર આજુ બાજુમાં વૃક્ષો અને ચિંતન મનન માટે બાંકડા પર બેસવાનું હોય તો ઉપલો સવાલ નહીં રહે અને છતાં સ્મારક રહી જશે. તા. 1-7-77, ગુરુપૂર્ણિમા
સંતબાલ
કટોકટીની વિષમતાઓ માટે કુલ જવાબદારી ઈન્દિરાબેનની ગણાય પણ કોંગ્રેસની રક્ષા ઈન્દિરાબેને કરી છે તે દૃષ્ટિએ તેણીની મહત્તા અંકિત કરી શકીએ
મૂળ તો રાજકીય અંકુશથી ફરજિયાત વસ્તીવધારો રોકવો બરાબર નથી. પણ રાજ્ય જ આ બધા પ્રશ્નો માથે લે ત્યારે આવુંજ બને છે ! કટોકટી દરમ્યાન વ્યક્તિઓને કે પોલીસોના હાથમાં ઘણું સોંપવું પડે તે સ્વાભાવિક છે અને તેમાંથી થોડાં કે વધુ આકરાં પગલાં આવેજ. નિજની ગણાતી વ્યક્તિ કે વ્યક્તિઓ ઉપર વધુ પડતો વિશ્વાસ પણ મૂકવો પડે. જેમાંથી છાપાંઓમાં આવતા અહેવાલોની મોટા ભાગની સચ્ચાઈ લોકો વાંચે છે તે સાચુંજ છે અને તે રીતે કુલ જવાબદારી ઈન્દિરાબેનની ગણાય જ. બાકી ભારતીય સ્વરાજ રક્ષા અને કૉંગ્રેસ સંસ્થા જેની દેશને અને દુનિયાને અત્યંત જરૂર છે તેની રક્ષા મુખ્યત્વે ઇન્દિરાબેને કરી છે. માટે આપણે કૉંગ્રેસ અને ઇન્દિરાબેન બન્નેને અલગ અલગ પોત પોતાની કક્ષાએ જોઈએ છીએ અને મહત્તા એ દૃષ્ટિએજ અંકિત કરીએ છીએ.
તા. 1-7-17
શ્રી સદ્ગુરુ સંગે : વિશ્વને પંથે
સંતબાલ
