________________
૧૨૦
વિચારવાની અને પછી આચરવાની ઉત્કતા આવવા લાગે છે.
તાજા પ્રવચનોમાં એ વાત જુદા જુદા દેટાંતો આપીને સવિશેષે કહેવાય છે કે નજીકના લોહીના સગા એ માત્ર મદદ કરવા આવે છે એમ ન માનતા આપણી કસોટી કરવા પણ આવે છે ! એમ માનવું જોઈએ તો તેમના તરફથી આપણે જે આશા, અપેક્ષા રાખીએ છીએ તે આખો એપ્રોચ બદલી જવાનો.
મરૂભૂતિ (પાર્શ્વનાથનો જીવ) અને કામઠ ભાઈ હોવા છતાં દસ દસ જન્મો લગી પરસ્પર વૈરી જ રહ્યાં. મરૂભૂતિએ એકાન્ત (પોતા પક્ષે) પ્રેમ પાથર્યા કર્યો અને સહન કર્યા કર્યું તો પોતાનો અને ભાઈનો બન્નેનો કેટલો ઉદ્ધાર થઈ ગયો ! આ કેટલું સુંદર કાર્ય થયું? આખરે તો પ્રાણીમાત્ર પહેલાં કસોટી કરે છે; પછી જ સાચાં પોતીકાં બની જાય છે. ભ. મહાવીરની કીડી, મકોડી, મધમાખ વગેરે નાના મોટા જીવે પ્રથમ તો ખૂબ કસોટી કરી અને છેવટે ભ. મહાવીરના પોતાનાજ બની ગયાં.
હા, એટલેજ મેં વારંવાર કહ્યું છે કે પ્રાણીમાત્રની એક્તા કરતાં પહેલાં નર-નારી એક્તા સૌથી પ્રથમ થવી જોઈએ.
- સંતબાલ
પૂના, તા. 1-10-76
પુરુષ-સ્ત્રી દષ્ટિ અંબુભાઈએ પુરુષની નબળાઈ વાળી વાત ઘણી સમયસરની અને યથાર્થ કહી. એક પુરુષ ભૂલ કરે તો પુરુષ એને કદાચ ટકોરે તોય આત્મીયભાવ સાચવી રાખીને ટોકે છે. જોકે મોટે ભાગે તો પુરુષને પુરુષની ભૂલ લાગતી જ નથી. જ્યારે સ્ત્રી થોડી ભૂલ કરે તોય મોટી ગણવા માંડે છે અને ધુત્કારવાળી વૃત્તિથી પુરુષ સ્ત્રી તરફ જુએ છે! એનો આત્મીય ભાવ તો સ્ત્રી પરત્વે ભાગ્યેજ જાગે છે ! એથી વાતવાતમાં પોતાને ખ્યાલ પણ ન આવે એ રીતે તિરસ્કાર સૂચક અથવા અતિ કડવાશ ભર્યા ઉગારો કાઢી નાંખે છે. મને લાગે છે કદાચ ઘણા વખતની પડેલી ટેવ સમૂળગી તરત ન થે નીકળે! પણ તરત અથવા રાત્રે એવી જે ટેવને લીધે ભૂલ થઈ જાય તેની માફી માંગી લે તો થાય તો સ્ત્રી જાતિ હિંમેશા ઉદાર જ હોય છે. તે ટેવજન્ય ભૂલને ક્ષમા આપી શકે છે.
શ્રી
ગુરુ સંગે : વિશ્વને પંથે
